1107, avant le 4 août. — Paris.

Philippe Ier, avec le consentement du pape Pascal et celui de son fils Louis, confirme la cession faite par Galon, évêque de Paris, de l'église Saint-Éloi, à l'abbaye de Saint-Maurdes-Fossés pour y établir douze moines et un prieur, à la place des religieuses que ledit évêque en avait chassées.

Référence : Maurice Prou et Henry D'Arbois de Jubainville (éd.), Recueil des actes de Philippe Ier (1059-1108), Paris, 1908, no61.

A. Original. Parchemin, avec traces de deux sceaux. Hauteur, 400 mm. ; largeur, 308 mm. Archives nationales, K 20, n° 92.

B. Copie figurée, du xvie s., Archives nationales, L 461 (anc. L 612), n° 1, d'après A.

C. Copie du xviie s., par Pierre Pithou, Bibliothèque nationale, Collection Dupuy, vol. 222, fol. 28, d'après A.

D. Copie du xiiie s., dans le Livre noir de Saint-Maur, Archives nationales, LL 46 (anc. LL 112), fol. 18, sous la rubrique : «Littere Philippi regis Francie, quomodo moniales ejecte fuerunt de monasterio sancti Eligii Parisiensis et xiicim monachi de monasterio Fossatensi substituti et subrogati ibi fuerunt».

E. Copie de l'an 1284, dans le Livre blanc de Saint-Maur-des-Fossés, carta II du chapitre intitulé Parisius, Archives nationales, LL 48 (anc. LL 114), fol. ccxxxvi v°, sous la rubrique : «Littere Philippi regis, quomodo moniales ejecte fuerunt de monasterio sancti Eligii Parisiensis et .xii. monachi de monasterio sancti Petri Fossatensis ibi fuerunt subrogati».

F. Copie du xve s., dans le Cartulaire de Saint-Maur en papier, Archives nationales, LL 49 (anc. LL 115), fol. 55 v°, d'après D.

G. Copie du xviiie s., Archives nationales, LL 47 (anc. LL 113), p. 63, d'après D.

H. Copie du xve s., Archives nationales, S 1182, n° 4, fol. 8 v°, d'après D ou E.

I. Copie du xviie s., faite pour Gaignières, Bibliothèque nationale, ms. lat. 5416, p. 413, d'après E.

J. Copie du xviiie s., Archives nationales, LL 50 (anc. LL 116), p. 65, d'après F.

K. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection Moreau, vol. 42, fol. 241, d'après I.

L. Copie du xviie s., dans Jacques Du Breul, Inclyti coenobii divi Germani a Pratis chronica, Bibliothèque nationale, ms. lat. 12837, fol. 357 v°, et ms. lat. 12844, fol. 138 (anc. fol. 203), d'après un cartulaire.

M. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection De Camps, vol. 8, fol. 211 et 213, d'après e et h.

a. Bonfons et J. Du Breul, Les antiquitez et choses plus remarquables de Paris, fol. 102.

b. Ivonis episcopi Carnotensis epistolæ (éd. Juret, 1610, in-8°), p. 623 (observat. ad epistolam LXX) ; reprod. dans Migne, Patrologiæ (latinæ) cursus, t. CLXII, col. 332.

c. J. Du Breul, Le théâtre des antiquitez de Paris, p. 99 ; et éd. 1639, p. 76.

d. J. Du Breul, Supplementum antiquitatum urbis Parisiacæ, p. 167.

e. Malingre, Les antiquitez de la ville de Paris, p. 132.

f. Ivonis Carnotensis episcopi opera omnia, pars II, p. 150.

g. Du Puy, Preuves des libertez de l'église gallicane (1651), c. xxxv, t. IV, p. 80.

h. Labbe, Éloges historiques des rois de France (Alliance chronologique, t. II), p. 586, d'après A.

i. Sainte-Marthe, Gallia christiana, t. I, p. 427.

j. Fleureau, Les antiquitez de la ville et du duché d'Estampes, p. 500.

k. Dubois, Historia ecclesiæ Parisiensis, t. I, p. 767, «ex chartulario Fossatensi».

l. Félibien et Lobineau, Histoire de la ville de Paris, t. III, p. 55, d'après d.

m. Gallia christiana, t. VII, instrumenta, col. 44, «ex chartul. Fossat».

n. Tardif, Monuments historiques, Cartons des rois, p. 196, n° 330, d'après A.

o. Menault, Morigny, son abbaye, sa chronique et son cartulaire, pièces justificatives, p. 8, d'après j.

p. R. de Lasteyrie, Cartulaire général de Paris, t. I, p. 163, n° 144, d'après A.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. II, p. 386.

Indiqué : Luchaire, Louis VI, p. 26, n° 49.


In nomine sancte et individue Trinitatis. PI, Dei gratia Francorum rex. [2] Notum fieri volumus universis sanctȩ Dei aecclesiȩ cultoribus tam futuris quam et presentibus quia, divina [3] providente clementia et assensu domni pape Pascalis, monitione quoque et consilio canonicorum sanctae Parisi-[4]-acensis aecclesiȩ necnon et consensu nostro et Ludovici, filii nostri, Galo, Parisiensis episcopus, ab æcclesia beati Eligii, [5] membro videlicet episcopatus sui, propter intemperatam quam impudenter agebant fornicationem, moniales quamvis cano-[6]-nice sepissime correptas, templum tamen Domini aperte pravo usu violantes ac correptionem pastoris pȩnitus [7] negligentes, spe melius agendi a prefata domo dejecit. Acceptis itaque domni pape litteris, tunc temporis Pari-[8]-sius venientis, dataque licentia ordinem religionis inibi ponendi, nostra licentia et oratione, cum filii nostri [9] Ludovici obsecratione, beato Petro Fossatensi ejusdemque loci Tedbaldo abbati, prefatam aecclesiam beati Eligii [10] in cellam .XII. monachorum cum priore suo perpetualiter possidendam concessit et habendam, salvo [11] quidem jure suȩ potestatis et aecclesiȩ Parisiensis, quemadmodum et in ipsius carta determinatum est. [12] Et ut hȩc carta firma et inconvulsa permaneat, memoriale istud inde fieri et nostri nominis karactere [13] et sigillo (monogramma) signari et corroborari precepimus, adstantibus de palatio nostro quorum nomina subtitulata [14] sunt et signa. Signum Hugonis de Creceio, tunc temporis dapiferi nostri. Ꞩ. Wastionis de Pissiaco, tunc [15] temporis constabularii nostri. Ꞩ. Pagani Aurelianensis, tunc temporis buticularii nostri. Ꞩ. Widonis, tunc temporis [16] camerarii nostri. Actum Parisius, in capitulo sanctae Mariȩ, anno ab incarnatione Domini .M. C. VII., anno vero [17] regni nostri .XLVII. Stephanus cancellarius relegendo subscripsit.

(Locus sigilli.)(Locus alterius sigilli.)

Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook