1060, après le 4 août. — Dreux.

Philippe Ier confirme de sa souscription un diplôme de son père Henri Ier portant confirmation de la donation par Aubert, fils de Ribaud, au monastère de Saint-Père de Chartres, de l'église Saint-Germain de Brezolles et de divers biens attribués à la dite église et tenus en bénéfice du roi.

Référence : Maurice Prou et Henry D'Arbois de Jubainville (éd.), Recueil des actes de Philippe Ier (1059-1108), Paris, 1908, no2.

A. Original. Parchemin, avec traces de sceau. Hauteur, 510 mm. ; largeur, 350 mm. Archives départementales d'Eure-et-Loir, H 399.

B. Copie du xiiie s., dans le Livre d'argent de Saint-Père de Chartres, Bibliothèque nationale, ms. lat. 10101, fol. 22, sous la rubrique : «De ecclesia de Bruerol. ab Alberto et Agoberto episcopo data et a rege Henrico cum aliis pluribus donariis confirmata» ; copie abrégée s'arrêtant avec «consuetudo requiratur» (26e ligne de A).

B′. Autre copie du xiiie s., dans le même Livre d'argent, fol. 65 v°, sous la rubrique : «Privilegium Henrici regis, donum ecclesie sancti Germani de Bruerol. factum ab Alberto filio Ribaldi continens et cum libertate ejusdem ecclesie plurima ad eundem locum facta donaria comprehendens. Capitulum I» ; copie intégrale.

C. Copie de l'an 1289, dans un vidimus délivré par le roi Philippe IV, daté de Champeaux-en-Brie, février 1288 (1289 n. st.), Archives départementales d'Eure-et-Loir, H 399, n° 2, d'après A.

D. Copie du xviiie s., collationnée par Porlier, conseiller maître de la Chambre des Comptes, Archives nationales, K 177, n° 21, d'après A.

E. Copie du xviiie s., faite pour Gaignières, Bibliothèque nationale, ms. lat. 5417, p. 215, d'après A.

F. Copie du xviiie s., collationnée par Porlier, conseiller maître de la Chambre des Comptes, Archives nationales, K 177, n° 21bis, d'après C.

G. Copie du xviie s., Bibliothèque de l'Arsenal, ms. 993, p. 134 et 396, d'après B et B′.

H. Copie du xiie s., remaniée, dans le Vetus Agano, Bibliothèque de Chartres, ms. 1060, fol. 85, sous le titre : «Cap. I. De rebus datis et ecclesia data sancto Petro ab Alberto per consensum regis et apicibus».

I. Copie du xiie s., remaniée, dans l'autre exemplaire du Vetus Agano, Bibliothèque de Chartres, ms. 1061, p. 143 (al. fol. 73).

J. Copie du xviie s., dans Dom Estiennot, Fragmentorum historiæ tomus XV, Bibliothèque de l'Arsenal, ms. 1007, p. 314, d'après H.

K. Copie du xviiie 1s., faite pour Gaignières, Bibliothèque nationale, ms. lat. 5417, p. 402, d'après H.

L. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection Moreau, vol. 26, fol. 122, d'après K.

M. Copie du xviie s., Bibiiothèque nationale, Collection Du Chesne, vol. 22, fol. 189 v°, d'après un cartulaire.

a. Sainte-Marthe, Gallia christiana, t. II, p. 487, d'après H et I ; texte abrégé.

b. Gallia christiana, t. VIII, instrumenta, col. 301, n° xvii, d'après H ou I ; publication partielle.

c. Recueil des historiens de la France, t. XI, p. 602, n° xxxiv, d'après J.

d. Labanoff, Recueil de pièces historiques sur la reine Anne, pièces justificatives, p. 24, n° xi, d'après c.

e. Guérard, Cartulaire de l'abbaye de Saint-Père de Chartres, t. I, p. 127, d'après H.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. II, p. 70.

Indiqué : R. Merlet, Inventaire sommaire des archives départementales, Eure-et-Loir, t. VIII, p. 53, H 399, et introduction, p. 10.


In nomine sanctae et individuȩ Trinitatis. Ego Henricus, gratia Dei Francorum rex. Cum regalis solium dignitatis multiplex virtutum cultus exornet, [2] liberalitas tamen et munificentia inter has precipuum locum tenet, quarum effectus multorum necessitatibus condescendat et justorum [3] pȩtitionibus satisfaciat. Notum sit ergo omnibus sanctae matris ȩcclesiȩ fidelibus et nostris, tam presentibus quam et futuris, quod quidam fidelis noster [4] Albertus nomine, Ribaldi scilicet nobilissimi viri filius, nostrae serenitatis adiit presentiam, rogans et obnixe postulans ut regali pie-[5]-tate nostre munificentiȩ aurem assentando suis precibus inclinare dignaremur quatenus quod, Deo inspirante, maturaverat im-[6]-plere, nostrȩ liberalitatis assensu, ad effectum ducere quivisset, videlicet ut quandam ȩcclesiam, quam Ribaldus pater ejus in honore beati [7] Germani episcopi cementariorum opere in Bruerolensi vico pro salute suȩ animȩ construxerat, regia quidem voluntate liceret ei dare [8] beato Petro, apostolorum principi, et monachis sibi famulantibus in cȩnobio quod situm est non longe a mȩnibus Carnotinȩ urbis, atque ex rebus quas [9] ex nostro beneficio possidere videbatur, prefatam ȩcclesiam tam ipse quam ejus fideles, pro Dei amore, nostra favorabili clementia, locupletare liberaliter po-[10]-tuissent. Cujus justam ac Deo acceptam petitionem judicantes, cum episcopo Agoberto, in cujus diocesi eadem ȩcclesia est, necnon et obtimatibus nostris qui nobiscum aderant [11] presentes, dignum duximus pro nostra salute et integritate regni assensum prebere intentioni ejus. Damus itaque ei licentiam ut et memoratam ȩcclesiam ex nostro [12] beneficio quod possidet, amplificet atque melioret, et quicquid ei conferre ac amnuere voluerit, ita sit liberum atque ab omni judiciaria potestate [13] solutum ut idem fidelis noster Albertus actenus a nobis tenuit liberum atque solutum, quatinus monachi Deo ibidem famulantes, sine ulla inquietudine cujuslibet [14] secularis hominis noctes diesque orationibus insistentes aliisque bonis operibus vaccantes, quietam agant vitam. Placuit quoque serenitati nostrȩ auctoritate regia [15] interdicere ne quis umquam per succedentia tempora huic operi quod cudimus aliqua temeritate presumat contraire neque de rebus quas jam dedit vel daturus est fidelis noster [16] Albertus, sive alii homines, nec in magno nec in parvo, minuere audeat, neque corvedis neque exactione qualibet prefatȩ ȩcclesiȩ homines premat, set securi et [17] liberi maneant et monachis prefatȩ ȩcclesiȩ, ut decrevimus, serviant et sua debita solvant, id est teloneum, bannum, vicariam et omne districtum quod [18] humana lex ab hominibus jubet exsolvi. Jussimus etiam in hac paginula carptim adnotari quȩ a fideli nostro prefato Alberto data sunt sive a fi-[19]-delibus suis, ut, cum regiȩ dignitatis sigillo in calce hujus operis fuerint subnixa, quicunque ex adverso ire temptaverit, quinquaginta auri libras [20] prius persolvat et ejus conatus adnichiletur. Dedit ergo beato Petro predictam ȩcclesiam cum atrio et decima quam in sua manu habebat, censum quoque [21] totius vici cum decima mercati, et omne holus mercati jure quod accipi potest cum pugillo salis quod a singulis accipitur salinariis ; dedit et duas [22] partes furni terramque Hugonis Monielli cum pratis propriis, terram quoque Gualterii Costati cum luco, proprias culturas cum luco post mortem carnis ; in bosco sancti Remigii, [23] agripennarium unum cum pasnadio porcorum monachorum. Altare quoque predictȩ ȩcclesiȩ quam tenuerat in fisco Agobertus presul sancto Petro concessit perpetuo ha-[24]-bendum ; Rodbertus de Fossatis in Fontanis villa, unius aratri terram ; Gualterius Palardus, terram que dicitur Bulfiniacus ; Hersindis matrona, medietatem ȩcclesiȩ Cruciaci [25] cum omnibus quas sibi videbatur habere rebus. Set et monachis sancti Petri memoratus Albertus concessit liberum transitum ut neque de piscibus neque de coriis neque de [26] rebus monachorum per terram suam transeuntibus ulla umquam consuetudo requiratur. Hanc autem cartam, ut inconvulsa semper maneat, obtimatum nostrorum [27] manibus roborandam tradidimus, quorum etiam nomina subscribere jussimus, anno Henrici regis regni .XXX.

[28] Radulfi comitis ; Gualterii comitis, filii ejus ; Hugonis comitis ; Alberti qui [29] hanc donationem fecit ; Teudonis, fratris ejus ; Guarini, fratris ejus ; Frederici ; [30] Balduini ; Simonis ; Agoberti episcopi ; Hugonis decani ; Guillelmi prepositi ; [31] Sigonis archidiaconi ; Ascelini ; Genzelini decani.(Locus sigilli.) [32] Actum Drocis castro publice, in aula regis, anno incarnationis [33] dominicȩ millesimo .LX. Item, post mortem patris, Philipus rex cum [34] matre regina, hanc cartam firmavit Drocis castro in sua aula [35] et Balduino, comiti Flandrensi, et ceteris fidelibus suis roborandum tradidit : [36] Simoni, filio Radulfi comitis ; Tedbaldo de Monte Morentiȩ ; Hugoni acaliculi, [37] Adelardo cubiculario ; Ingerranno, regis pedagogo ; Hugoni Dublello ; [38] Radberto Rufo ; Guadoni.Signum+crucis a Philipo rege, anno secundo sui regni.

Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook