1060, après le 4 août. — Senlis.
Philippe Ier, à la prière de sa tante, Adèle, sœur du roi Henri Ier, donne à l'abbaye de Saint-Denis, la villa de Courcelles en Parisis que ladite Adèle tenait en gage pour la somme de soixante livres de deniers parisis.
A. Original. Parchemin scellé. Hauteur, 440 mm. ; largeur, 210 mm. Archives nationales, K 20, n° 1.
B. Copie du xiiie s., dans le Cartulaire blanc de Saint-Denis, ch. xxiii, Archives nationales, LL 1157, p. 26, sous la rubrique : «Philippi regis de quadam villa tradita in vadimonium».
C. Copie du xiiie s., dans le Livre des privilèges, Archives nationales, LL 1156, fol. 55 v°, sous la rubrique : «Confirmatio Philippi regis de Curtesiolo».
D. Copie de l'an 1670, par Pierre Gaucher de Sainte-Marthe, dans Mélanges ecclésiastiques, Bibliothèque nationale, ms. lat. 11926, fol. 414, d'après A.
E. Copie du xive s., dans le Cartulaire De Thou, Bibliothèque nationale, ms. lat. 5415, p. 105, sous la rubrique : «Preceptum Philippi regis de quadam villa tradita in vadimonium», d'après B.
F. Copie du xviie s., par Du Chesne, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 55, fol. 366 v°, d'après B.
G. Copie du xviie s., Archives nationales, LL 1160, p. 115, d'après E.
H. Copie du xviiie s., Bibliothèque de Senlis, Collection Afforty, vol. 13, p. 335, d'après B et E.
I. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 17110, fol. 52 v°, d'après un cartulaire, probablement E.
J. Copie partielle du xviie s., par Sirmond, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 139, p. 85.
K. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection De Camps, vol. 9, fol. 304, d'après b.
a. Du Chesne, Histoire généalogique de la maison de Montmorency, preuves, p. 417 ; publication partielle d'après un cartulaire.
b. Doublet, Histoire de l'abbaye de Saint-Denys, p. 834.
c. Labanoff, Recueil de pièces historiques sur la reine Anne, pièces justificatives, p. 20, n° ix, d'après A.
d. Tardif, Monuments historiques, Cartons des rois, p. 174, n° 283, d'après A.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. II, p. 74.
Indiqué : Musée des Archives nationales, p. 68, n° 104, avec fac-similé du monogramme royal et des souscriptions.
Fac-similé : Fac-similés de l'original : F.-s. lithographique dans Labanoff, ouvr. cité. — F.-s. en héliogravure Dujardin, dans le Recueil de fac-similés à l'usage de l'École des Chartes, n° 40.
In nomine sanctȩ et indi[vid]uȩ Trinitatis, videlicet Patris et Filii et Spiritus Sancti, amen. [2] Ego Philipus, gratia Dei Francorum rex. Notum fieri volumus sanctȩ matris [3] æcclesiæ fidelibus nostrisque tam presentibus orbis climate degentibus quam et futuris quod [4] amita mea, soror scilicet patris mei H., nostri presentiam adiens Adela et, ut decet [5] catholicam, humiliter postulans quatenus quandam villam in pago Parisiacensi sitam, nomine Curtesiolum [6] cum omni adjacenti causa vel apenditiis quȩ ad eandem villam pertinent, quam in vadimonio tenebat [7], pretio scilicet librarum sexaginta denariorum parisiacensium, donaremus eo tenore ecclesiæ sancti Dionisii fratribusque [8] inibi degentibus ut, si redempta non fuerit, in perpetuo teneant et possideant, et, si redimatur, [9] redemptio, id est pretium .LX. librorum (sic), recipientes habeant ; hujus autem villæ supradictȩ [10] vicariam aliasque consuetudines quȩ ad nos pertinebant similiter deprecans ut ȩcclesiæ supradictæ [11] concederemus. Cujus petitionibus pro Dei amore et remedio anime patris mei, per interventum matris [12] meȩ A. et per assensum fidelium nostrorum, benigne adquievimus et quod poscebat donavimus et firmavimus [13] et fidelibus nostris firmare fecimus et ut inconvulsum permaneat, nostrum caracter inpressimus.
(Monogramma.)Ꞩ. Agnȩ reginȩ.Ꞩ. Rotberti, regis fratris. Ꞩ. Frollandi episcopi.Ꞩ. Vualteri archidiaconi. Ꞩ. Hugonis Bardulfi.Ꞩ. Amalrici.(Sigillum.) Ꞩ. Baldrici.Ꞩ. Ingelranni, regis custodis. [Ꞩ.] Nevelonis.Ꞩ. Vuillelmi. [Ꞩ.] Alberici.Ꞩ. Vualteri pincernȩ. [Ꞩ.] Ingenulfi.Ꞩ. Vuidonis.[21] Actum Silvanectis, anno dominicȩ incarnationis .M̅.LXmo. et regis Philipi primo. [22] Si quis hoc violaverit, auri libras .C. fisco regali persolvat, immo ȩterno anathematis jugulo dampnetur. Fiat.
[23] Balduinus cancellarius subscripsit.