1075, après le 23 mai. — Orléans.

Philippe Ier, à la prière de Chrétien, abbé de Saint-Mesmin de Micy, interdit à ses officiers, aux chevaliers et aux sergents de Beaugency et de Sully qui, au mépris d'un diplôme du roi Robert, levaient certaines coutumes sur les terres et les hommes de l'abbaye de Micy, d'exiger aucune amende ni coutume dans les «villæ» de l'abbaye, permettant aux moines d'établir telles coutumes qu'il leur plaira sur leurs terres, spécialement le tonlieu du sel, et de percevoir les amendes de haute justice. Il confirme en outre le privilège par lequel l'empereur Louis avait accordé à trois bateaux du monastère le libre parcours sur les fleuves du royaume, avec l'exemption de tonlieu, et étend le même privilège à trois autres bateaux ; il confirme l'exemption de tonlieu pour les voitures et bêtes de somme dudit monastère.

Référence : Maurice Prou et Henry D'Arbois de Jubainville (éd.), Recueil des actes de Philippe Ier (1059-1108), Paris, 1908, no77.

A. Original perdu.

B. Copie du xviie s., par Baluze, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 78, fol. 102, d'après un cartulaire de Saint-Mesmin de Micy, charte 20.

C. Copie du xviie s., par André Du Chesne, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 41, fol. 197, d'après un cartulaire de la même abbaye, connu sous le nom de Cartulaire de l'abbé Adam.

D. Copie du xvie s., dans un recueil de pièces présentées pour un procès au sujet du salage de Saint-Mesmin, Archives départementales du Loiret, B 2849, fol. 13 (coté par erreur 12), avec référence à A.


In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis, amen. Philippus, Dei gratia Francorum rex. Quicunque regiæ dignitatis culmine efferri desiderat, merito eum præ oculis semper habere debet cujus gratia præfertur. Igitur noverit omnium sanctæ Dei ecclesiæ fidelium et nostrorum tam præsentium quam futurorum sollertia quia nos res ecclesiarum, plusquam omnes vitæ nostræ actus, tueri atque augmentari gaudemus. Unde cunctis nostris fidelibus præsentibus atque futuris notum fieri volumus quia adiit nostram præsentiam Cristianus, venerabilis abbas sancti protomartyris Stephani et beati Maximini Miciacensis monasterii cum fratribus suis, rogans ac petens ut, ad tutelam rerum ipsius monasterii, nostræ auctoritatis scriptum ederemus, ut eis servientibus Deo absque ullo incommodo emolumentum proveniret salutare nostrumque apud eos perpetuum teneretur memoriale. Nam ministeriales nostri sed et milites et servientes Baugenciacenses et Soliacenses, contra præceptum piæ memoriæ Roberti regis temere venientes, consuetudines malas in terris prædicti monasterii injuste ponebant et hominibus illic commorantibus multas injurias faciebant. Quod nos audientes, omnino prohibendo vetuimus et hoc auctoritatis nostræ scriptum fieri jussimus ut deinceps minime fiat, sed in Miciaco villa et in Gaudiaco et in Paciaco, Monte Belleni, Mantelone, Meso et in Maluariis, Favariis, villa Marcelli, Chandre, Fontanis, Rosariis et in Cambiaco, in capella sancti Maximini, in Audoeni puteo, in Bitriaco, Montiniaco, Grangioli villa et in Brueriis et in Desani villa et in aliis villis eorum non sit qui molestiam inferre præsumat neque venator neque falconarius neque bannarius neque præpositus neque vicarius neque telonearius neque alius quislibet sæculari potestate præditus, neque ullam legem neque ullam omnino consuetudinem accipiat, sed, sicut ab antecessoribus nostris regibus eidem monasterio liberæ collatæ sunt, fratrum inibi Deo servientium usibus omnimodis profuturæ, nostra auctoritate nostris et futuris, Deo disponente, temporibus ab omni penitus lege vel consuetudine liberæ et quietæ permaneant, ipsi vero monachi consuetudines quas voluerint sive in terra sive in aqua ponere liceat eis, id est teloneum salis et aliarum rerum quæ vehuntur sive per terram sive per aquam, et ceteras leges vel consuetudines, id est sanguinem, raptum, incendium, homicidium et alias leges quæ solent exsolvi, in suis terris accipiant. Præterea, sicut bonæ memoriæ Ludovicus imperator augustus liberam discursionem trium navium per Ligerim, Carum, Vigenam, Sartam, Medianam, Tannucum, Liddum seu Hilarium sive per cœtera flumina regni nostri ad prædicti cœnobii supplendas necessitates pie concessit et nos concedimus. Et ne inferiores beneficio cœteris regibus videamur, aliarum trium navium liberam discursionem per universa regni nostri flumina eis concedimus, auctoritate nostra regia districtius inhibendo præcipientes ut naves sex, cum sive per Ligerim sive per cœtera flumina ob utilitatem et necessitatem ipsius monasterii discurrerint, ad quascunque civitates, castella aut portus vel cœtera loca accessum habuerint, nullus omnino ab eis navibus vel ab hominibus qui eas duxerint vel præviderint ullum teloneum vel ullum censum aut ullam omnino redibitionem vel legem vel consuetudinem exigere audeat, sed licitum sit, absque alicujus illicita contrarietate, per hanc nostram auctoritatem naves illas et homines qui eas prævident, cum hiis rebus quas deferunt, per universum imperium nostrum libere ire et redire, et si aliquid mercati fuerint aut vendiderint, nihil ab eis prorsus, ut dictum est, exigatur ; districte etiam inhibentes præcipimus ut nemo fidelium nostrorum nec quilibet exactor judiciariæ potestatis de carris vel carretis vel sagmariis, sive per terram sive per aquam, seu in villis vel de quolibet commercio undecunque fiscus teloneum exigere potest, ullum teloneum vel legem vel consuetudinem accipere vel exigere præsumat ; in supradictis vero villis vel terris ejusdem monasterii nullus omnino ministerialium nostrorum sed neque Baugenciacenses neque Soliacenses neque alius aliquis pedem inferre audeat vel aliquam legem vel consuetudinem deinceps exigat vel aliquam molestiam aut contrarietatem inferre præsumat. Hæc vero nostræ præceptionis auctoritas, ut pleniorem in Dei nomine vigorem obtineat et a fidelibus nostris certius credatur et diligentius conservetur, sigilli nostri impressione subter eam jussimus sigillari.

Actum Aurelianis publice, anno incarnati Verbi millesimo .LXX°.V°., anno regni nostri .XVIImo.

Gaufridus, Parisiorum episcopus, regis cancellarius, relegendo laudavit.

(Monogramma.)

Frederici dapiferi. Hervei, magistri pincernarum. Hugonis camerarii. Hugonis constabularii. Gaufredi de Glenio. Hervei prepositi.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook