1076, après le 4 août.

Philippe Ier, à la prière de Hugues de Château-Thierry, chevalier, et de Thibaud, évêque de Soissons, confirme la donation, que ledit chevalier a faite à l'église de Saint-Jean-au-Mont, à Soissons, près de laquelle seront établis des chanoines de saint Augustin, de plusieurs autels qu'il tenait en bénéfice dudit évêque, à qui il les a rendus, et de deux moulins ; il stipule en outre que les chanoines seront libres de toute exaction et auront la libre élection de leur prieur.

Référence : Maurice Prou et Henry D'Arbois de Jubainville (éd.), Recueil des actes de Philippe Ier (1059-1108), Paris, 1908, no82.

A. Original perdu.

B. Copie du xviiie s., par Dom Grenier, Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 255, fol. 70, d'après A.

C. Autre copie, par le même, Bibliothèque nationale, Collection Moreau, vol. 31, fol. 170, d'après A.

D. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 233, fol. 227 v°, d'après A.

E. Copie de la fin du xvie s., dans Constitutiones canonicæ sancti Johannis in Vineis, Bibliothèque nationale, ms. lat. nouv. acq. 713, fol. 15 (page cotée Z).

F. Copie du commencement du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 255, fol. 72, d'après un cartulaire.

G. Copie du xviie s., dans Dom Gillesson, Histoire de Notre-Dame de Soissons et de Saint-Jean des Vignes, Bibliothèque nationale, ms. fr. 18775, fol. 138, d'après le même cartulaire que F.

H. Copie du xviie s., dans Louen, Histoire de Saint-Jean des Vignes, Bibliothèque de Soissons, Collection Périn, ms. n° 2479 (n° 4387 du Catalogue général), p. 17.

I. Copie du xviie s., dans Statuta monastica, Bibliothèque nationale, ms. lat. 11792, fol. 142, d'après E.

J. Copie du xixe s., Bibliothèque de Soissons, Collection Périn, ms. n° 2422 (n° 4772 du Catalogue général), p. 15, d'après E.

K. Copie du xviiie s., Bibliothèque de Senlis, Collection Afforty, vol. 13, p. 415, d'après a et e.

L. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection De Camps, vol. 9, fol. 323, d'après c.

M. Copie partielle, du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 234, fol. 166.

a. P. Le Gris, Chronicon breve abbatialis canonicæ S. Joannis apud vineas Suession., éd. 1617, p. 44, d'après le même cartulaire que F et G ; éd. 1619, p. 50.

b. Regnault, Abrégé de l'histoire de l'ancienne ville de Soissons, preuves, fol. 7 v°, d'après le même cartulaire que F et G, fragment.

c. Sainte-Marthe, Gallia christiana, t. IV, p. 525.

d. Ch. A. de Louen, Histoire de l'abbaye royale de Saint-Jean des Vignes de Soissons, preuves, p. 275.

e. Gallia christiana, t. X, instrumenta, col. 98, n° iv, d'après c.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. II, p. 154.


Philippus, rex Francorum, omnibus pie in Xpisto viventibus salutem. Sanctorum patrum auctoritas, a fidelibus aecclesie diligenter amplectenda, inter quamplurima juste discretionis instituta sancivit uti altaria et decime usibus clericorum Deo servientium usquequaque cederent, sed postmodum mors que intravit in orbem terrarum quamplures laicos pseudoxpistianos in tantum excecavit ut quidam ipsa altaria vel decimas in beneficia extorquerent, quidam vero in abusum misere hereditatis converterent. Hos siquidem non tantum canonica et decretalis detestatur auctoritas, verum etiam propheta, videns in Spiritu Sancto futuram dampnationem eorum, improbat eos dicens : maledicti qui dixerunt «hereditate possideamus sanctuarium Dei». In cujus mortifere hereditatis et metuendi beneficii vinculo impeditus, quidam miles, Hugo de Castello Teodorici, tenebat quedam altaria de beneficio Suessionensis episcopi, sed ipse divina visitatione compunctus, volens pro perituris commutare celestia, a domno Tetbaldo, tunc temporis Suessorum episcopo, cujus homo ligius erat, sub obtentu impetrationis expetiit quatinus ipse altaria, pro quibus sibi timebat, episcopo redderet et postmodum, ex utriusque providentia, altari sancti Johannis in Monte adtitularentur clerici, sub regula beati Augustini in casto timore servientes Domino et viventes de rebus ad illud altare pertinentibus, et alia altaria, scilicet in Carliaco unum, aliud in Monte Luvonis, tertium sancti Aniani in pago Briacensi, quartum in Roseto, quintum in Artaisia, molendinum quoque novum et aliud quod vocatur Tolxac, que Hugo ipse dimisit episcopo ut in ipsorum canonicorum dono episcopi cederent usus, episcopus ipse siquidem, accipiens piam devotionem sui fidelis, culpam sui peccati terminare properantis, tam de altaribus quam etiam de parte sui beneficii, quam ipsi aecclesie traditurum se preelegit, petitioni ejus benivolus assensit. Exinde episcopus et Hugo utraque manu in aecclesia beati Johannis Baptiste clericis regulariter viventibus contulerunt ipsam aecclesiam cum omnibus appendiciis ejus, tam in terris quam in aliis rebus, et preter hec ipsa altaria, que paulo ante retulimus, quatenus pauperes Xpisti ipsi devote effecti inde convescentes militarent in ipsa aecclesia ad honorem domini Jhesu, ne autem ipsam benignam voluntatem domni Tetbaldi episcopi et elemosinam ipsius xpistiani Hugonis quivis subsequens episcopus in rapinam et dissipationem ipsius loci converteret, hoc modo dispositum est, videlicet ut clerici, salvo aecclesiastico jure, ab omni exactione liberi permaneant, prelatum de eadem regula ipsi sibi eligant, et post electionem communi voto et assensu omnium in episcopi presentiam electus prior deductus, eorum tantum curam suscipiat et postmodum illis arguendo, increpando, obsecrando provideat ; presbiter vero cardinalis ipsius loci, sicut prius erat, episcopo et archidiacono de cura parrochianorum rationem reddat. Quod ut permaneret ratum, jamdictus episcopus et ipse Hugo mei presentiam, de cujus manu et illud beneficium pendebat, adierunt a me expetentes ut litteris, inde mea permissione compositis, ego ipse consignationi et confirmationi earum manum imponerem. Ego siquidem, tum quia justa petierunt, tum etiam quia elemosine ipsius particeps esse volui, benigne petitioni eorum non defui, sed, sicut usus expostulat, denotata cruce et imposito sigillo meo, regali adstipulatione eorum ordinationem litteris istis retractam confirmavi, et ut stabilis perseveret edixi. +. Hoc autem factum est anno dominicae incarnationis .M.LXXVI., indictione .XIIII., concurrente .V., aepacta .XII., regnante Philippo rege anno .XVII., Tetbaldo episcopatum tenente anno .IIII. Signum + Manasse, Remorum archiepiscopi.

(Monogramma.)(Locus sigilli.)

Ego Goiffridus, Parisiorum episcopus, cancellarius regis Philippi, legi et relegendo laudavi.

Hi sunt testes : Ingelardus, Silvanectensis episcopus ; Tetboldus, Suessionensis episcopus ; Wido, Remensis archidiaconus.

Thetboldus comes et Stephanus, filius ejus ; Willelmus comes ; Hugo de Castro Theodorici ; Albricus de Cociaco ; Evrardus miles ; Godefridus miles ; Wido de Castellonio.