1076, 28 février. — Senlis.

Charte-notice énumérant les possessions de l'église Saint-Amé de Douai, et spécialement les biens qu'elle a reçus des comtes de Flandre Arnoul Ier, Arnoul II et Baudouin Belle-Barbe, de la comtesse Adèle, et de Gautier, châtelain de Douai, confirmée par l'apposition des souscriptions et des sceaux du roi Philippe Ier et de Manassès, archevêque de Reims.

Référence : Maurice Prou et Henry D'Arbois de Jubainville (éd.), Recueil des actes de Philippe Ier (1059-1108), Paris, 1908, no80.

A. Original. Parchemin, avec traces de deux sceaux plaqués. Hauteur, 620 mm.; largeur, 470 mm. Archives générales du royaume, à Bruxelles, fonds des Établissements religieux, n° 7908.

B. Copie du xiiie s., dans un cartulaire, coté 38, fol. 4 v°, sous la rubrique : «Philippus cum archiepiscopo Manasse», Archives départementales du Nord, fonds de Saint-Amé.

C. Copie du xvie s., collationnée à l'original par Guy Cordouan et Amé Gallois, notaires royaux d'Artois de la résidence de Douai, le 27 décembre 1568, Archives départementales du Nord, fonds de Saint-Amé, carton 1.

D. Copie du xviiie s., collationnée à l'original, le 3 octobre 1730 par Hublion, secrétaire du Chapitre, Archives départementales du Nord, même carton.

a. Brassart, Histoire du château et de la châtellenie de Douai, preuves, p. 20, n° xv, fragment.

b. Ch. Duvivier, Actes et documents anciens intéressant la Belgique, p. 186, note 2, fragment, d'après B et C.

Indiqué : Brassart, Établissement de la collégiale de Saint-Amé dans cette ville, dans Souvenirs de la Flandre-wallonne, t. XII, p. 20.


Mandatorum Dei viam, humano generi ad imitandum propositam, sanctorumque imitationem cooperatione Sancti Spiritus exequutam beatus Maurontus, incliti ducis Adalbaldi atque sancte Rictrudis filius, satis accurate consideravit, quia, ut electorum numero asscriberetur in proprio fundo antiquitus Broilo, a modernis autem Menrivilla nominato, in honore Dei sanctique Petri, apostolorum principis, ȩcclesiam a fundamento construxit. Ipse vero, tempore Luchdovici, Francorum regis, ex Dagoberto prognati, bona sibi jure hereditario contingentia, beato Amato viventi, Theoderici tirannide a Senonensi episcopatu depulso, contulit, et, post beati viri exitum ab hujus mundi Ȩgipto, ad ipsius honorem in prȩfata ȩcclesia Deo cum sanctis famulandos fratres congregavit. Fratrum itaque congregatio in predicta Menrivillȩ ȩcclesia tam diu Deo sanctoque Amato servivit quoadusque sui corpus patroni sicut alia suorum corpora sanctorum, imminente Danorum atque barbarorum Nortmannorum persequutione, Suessionem, ab incursione persequutorum munitam conportavit. Placatis autem predictae persequutionis fluctuationibus et loco Menrivillae devastato prefatorum crudelitate, Arnulfus senex, Flandrensium comes, communi consilio suȩ terre principum, effecit ut Duacum, gratia exaltandi, deportaretur corpus sanctissimum et sancti beneficia sibi a sancto Mauronto collata cum cȩteris ab aliis hominibus datis, inferius nominanda, usibus fratrum Deo et sancto Amato in predicti loci ȩcclesia famulantium, ad honorem Dei genitricis Marie prius edificata constituit : in pago Menpisico totam Menrivillam, ab antiquis Broilum nominatam, juxta Lisiȩ fluvii decursum sitam, cum silvis, pratis, molendinis, terris cultis et incultis, cum decima omnique respectu persolvendȩ legis ; in eodem quoque pago, totam villam nomine Fleternam, cum decima, prope fluvii Esere decursum statutam ; in territorio Legia vocato, in villa quȩ dicitur Nuhuz, .X. hospites et seticum cambȩ et carrucatam terrȩ ; itemque in villa Lothes, .XIII. hospites et seticum cambȩ et .II. carrucatas terrȩ ; in Vueppis, totam Evrelengehen liberam quam in dedicatione Islensis ecclesiȩ, presenti corpore sancti Amati, comitissa Adela, pro sua dominique redemptione, ab omni comitatu liberavit, juxta quam dimidium Spumerelli ; in villa quȩ Sanctus Mons dicitur et in cȩteris villulis ad eam pertinentibus, videlicet Ahilcurt, Tributcurt, Vuaschet, Morandisclusa, medietatem terrarum cultarum et incultarum, vivarii, molendinorum et transitus Morandisclusæ, et decimam totius corporis ȩcclesiȩ cum decima .VII. culturarum, altari non participante, et decimas Rathericurtis et Hapelencurt. Longo post tempore Flandrensis comes, Arnulfus, nomine curru deportatus, prefato sancto videlicet Amato theloneum, foraticum, stalaticum dedit in Duaco ab hora nona incipientis suȩ festivitatis in mense octobris usque ad vesperum crastinȩ diei, et totam terram castelli ab ȩcclesia usque ad pontem sancti Amati, exceptis tribus determinatis particulis, liberam, et molendinum, Buccam dampnosam nominatum, cum aqua tota decurrente a molendino Miredol. Balduinus similiter, Pulchra barba nominatus, in dedicatione criptȩ sancti Amati dedit decimam in Heldengis inter Neppam et Vuarnaviam et Porcinam beccam et potestatem Vuarnesthum sitam. Alii quoque homines, pro suarum antecessorum[que] animarum redemptione, portiones alodiorum subscriptas prefato sancto dederunt : in Duaco, .XXI. hospites et .I. carrucatae terram ; in eodem, in loco qui dicitur Vinea, .VII. hospites liberos ; in Duiello, .I. cambam libere cum taberna et hospite ; item, in eodem, .I. hospitem et totam terram a taberna Christiani usque ad cursum aquȩ et tantum terrȩ quȩ potest seri .III. modiis frumenti ; in territorio Duacensi, Corbeham, .II. hospites et .II. terrȩ mansa et .I. molendinum libere ; itemque in villa Berbere, .II. mansa terrȩ et .VI. hospites et seticum cambȩ et .I. molendinum et dimidium et tantum terrȩ ubi .III. modios annonȩ serunt agricolȩ ; apud Golesin, .I. hospitem et .I. mansum libere ; in Lambris, .II. hospites cum terra appendente ; item, in eadem, pene mansum et ejusdem mansi decimam ; in territorio Cameracensi, Hainulcurt, .I. mansum ; in territorio Duacensi, Schercinium, .I. hospitem francum et .IIII. partem decimȩ corporis ecclesie ; item, juxta sclusam ejusdem villȩ, .I. campum terrȩ ; in Flers, .XI. hospites et unius hospitis duas portiones, et tantum terrȩ quȩ potest seri .XII. modiis frumenti et dimidio, et prata .XXIIII. fenisecis in die sufficientia, et medietatem quercetus villulȩ videlicet Hasprach ; apud Quinci, .III. hospites et tantum terrȩ quȩ potest seri .III. raseriis frumenti ; item, in eodem, .I. hospitem francum cum particula terrȩ ; in Vuatenniis, .II. hospites francos et terram dimidii modii annonȩ ; subtus villam Goi, .I. pratum ; apud Ruholcurt, .III. hospites et dimidium, et dimidium seticum furni et terram duorum modiorum libere ; apud Ohercurt, .III. hospites et .IIII. partem terrȩ .I. modii ; in Ceresi, .I. hospitem francum ; in territorio Teruanensi, in villa Goi, .I. hospitem ; apud Huplin, .XII. hospites et seticum cambȩ et .II. carrucatas terrȩ et prata .XII. fenisecis in die sufficientia ; in territorio Duacensi, totum Anherium cum appenditiis ; in territorio Islensi, Fachis, .III. hospites et dimidium et terram .I. modii et dimidii ; in Insula, .I. hospitem liberum ; in Peule, apud villam Rupi .VIIII. hospites cum terra hospitibus appendente ; juxta Duacum, apud Fontem Salsum, .I. pratum. Modium vini quem habebat Duacensis castellanus nomine Vualterus in prescripti sancti prebendarum mutatione reddidit ȩcclesiȩ ; qui vero in Bergensi territorio, apud villam quȩ vocatur Gunevelt, prefato sancto dedit terram dimidiȩ bercariȩ et parum plus ; item, in Peule, decimam villȩ quȩ appellatur Bovinies, et in Duaco liberȩ molendinum Tolleviȩ ; item, in villa quȩ Comitatus dicitur, illam quartam partem villȩ in hospitibus, terris, pratis, molendinis, silvis, aquis, decima, cum appenditiis, quam a fratre suo videlicet Hugone emit ; rursus, in Alceel, .VIII. hospites et dimidium et .VIII. partem territorii villȩ et silvȩ ; et in Huvlin, medietatem alodii Hugonis, scilicet Duacensis castellani, et Adeloiȩ suȩ uxoris, cum appenditiis ; et in Fresvilers, medietatem cum appenditiis ; et in Albiniacensi territorio, medietatem villȩ, videlicet Maisnil in hospitibus, terris, silvis libere ; et in Cameracensi territorio, Fins, medietatem alodii prescriptorum Hugonis et Adeloiȩ, que prescriptus Vualterus a prefato Hugone emit. In predicto beati Amati festo, Duacensis subadvocatus debet singulis annis .XX. solidos. Juxta Chiocas et Lebeurieren habet sanctus Amatus terram persolventem singulis annis .VI. solidos ; in territorio Atrebatensi, Henninel, .I. hospitem liberum et terram .III. modiorum. Beneficia autem prescripta divisa sunt canonicis, preposito, decano, cantori, thesaurario, nullus quorum .IIIIor. duo simul officia habere potest. De predictis omnibus habet in manu sua dominium ecclesie prepositus, prius namque ipsius providentia et concessione sunt attributa prenominata beneficia ecclesie, sed hoc tamen ipse idem nequit facere nisi canonicorum electione. Nullus qui vivat mortalium auferre potest ab ecclesia de concessis vel dandis rebus, solummodo autem prebenda ipsius ecclesie est in prepositi potestate et feodum schole, ea ratione ut ad utilitatem concedantur ecclesie. De thesauro vero ecclesie ita provideat thesaurarius ut nec prepositus nec canonici inde aliquid dent vel auferant nisi ab utrisque concedatur et ea lege ut in melius restituantur.

(Monogramma.) Anno ab incarnatione Domini millesimo septuagesimo sexto, indictione .XIIIIa., epacta .XIIa., concurrente .Vto., sub die .III. kal. martii, Philippus rex Francorum hoc privilegium Silvanectis confirmavit, anno regni sui sedecimo ; testibus subscriptis Vualeranno, videlicet regis camerario, Frerico dapifero, Herveo pincerna, Hugone connestablo, Ursione de Meleun, Hugone de Lizinio, Ivone de Nigella, Hugone de Cauni. Ego Gauffridus, regis cancellarius et Parisiensis episcopus, subscripsi. Ego Manasses, archipraesul Remensis ecclesie, confirmavi hoc privilegium, testibus subscriptis Manasse preposito, Odone cantore, Freherio et Richario canonicis.

⁜.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook