1071-1079, avant le 22 février 1079. — Corbie.

Philippe Ier fait déposer sur l'autel de saint Pierre à Corbie, par Robert, comte de Flandre, et Geoffroy, évêque de Paris, un diplôme par lequel il restitue à l'abbaye de Corbie la vicomté que Gautier, comte d'Amiens, lui avait enlevée.

Référence : Maurice Prou et Henry D'Arbois de Jubainville (éd.), Recueil des actes de Philippe Ier (1059-1108), Paris, 1908, no13.

A. Original de la charte de Foulque, perdu.

B. Copie du xiie s., de la charte de Foulque, dans le cartulaire de Corbie dit Mercator, Bibliothèque nationale, ms. lat. 17764, fol. 25 v°, sous le titre : «Fulco abbas et Ingelrannus de Bova de compositione habita».

B′. Copie du xiie s., du passage compris entre «Habuerat et ille» et «.viii. kl. martii», avec insertion d'un passage indiqué plus loin, même cartulaire, fol. 27.

C. Copie du xve s., dans le cartulaire dit Esdras, Bibliothèque nationale, ms. lat. 17760, fol. 69 (anc. fol. lxviii), sous le titre : «Accort entre le sire de Bove et l'eglise .cxliiii.», probablement d'après B et B′.

D. Copie du xviiie s., par Dom Grenier, Recueil des pièces justificatives pour l'histoire de la ville et du comté de Corbie, Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 53, fol. 48, d'après B.

E. Copie partielle, du xviiie s., dans Levrier, Preuves des mémoires historiques sur le comté de Meullent, Bibliothèque nationale, Collection du Vexin, vol. 11, fol. 226, avec références à D et a.

a. A. Du Chesne, Histoire généalogique des maisons de Guines, d'Ardres, de Gand et de Coucy, preuves, p. 318, «extrait des Archives de l'abbaye de S. Pierre de Corbie», d'après B.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. II, p. 170.


Multis notum esse volumus quod ad multorum noticiam scribere curavimus. Et quia acturi sumus de tribunatu Corbeie, primum de libertate loci pauca libuit intimare. Immunis igitur ab ipso ecclesie fundamento privilegiis et regalibus decretis in tantam libertatem Corbeia adolevit, ita ab omni super se principatu absoluta extitit ut in omnibus que jure ei loco contingerint nullus episcopus aliquam abbati do[mi]nationem inferret, nulla judicialis persona tam in eodem loco quam et adjacentibus villis, terris, perviis advocationem seu vicecomitatum gereret. Talis itaque libertas per sexcentos fere annos usque ad Maingaudum, abbatem, in loco integra perseveravit, cujus tempore, quibusdam ex his per negligentiam amissis, quibusdam vero per violentiam subductis, a magna sui parte decidit ; contigit enim, adhuc vivente sed jam diu senescente prefato Maingaudo, ejusdem loci abbate, impulsu et odio Galterii, Ambianorum comitis, adhuc, ut diximus, integram et immunem Corbeiam a rege Rotberto tanta infestatione opprimi ut regia potestas et predictum abbatem a loco expellere et alium decrevisset eidem subrogare ; sed quia regis intentio effectum non habuit, quippe cui abbas (in regno prevalidus erat enim et summus in honore nec inferior in genere) immotus restitit, locum quem prius dilexerat, odisse studuit, quem non solum affligi verum ejus integra et absoluta a suis consensit osoribus mancipari ; eo tempore prememoratus comes Galterius, inventa occasione letabundus, locum et ecclesiam non mediocriter inquietavit, vicecomitatum et omnem tribunitiariam Corbeie potestatem invasit, que tam in eodem loco quam et infra positis possessionibus abbati tantum loci fuerat dispensanda, ab omni terreno principatu immunis et absoluta ; Fulco vero, ejus filius, Ambianis jam tunc episcopus, simili pertinatia in locis xpistianissimum et justiciam clericorum obrepsit, sed tandem resipuit quia utraque apostolica auctoritate ei fuerant interdicta ad abbatem tantum loci pertinentia. Hac igitur invasione prefatus comes vicecomitatum aliquamdiu tenuit, postmodum vero Drogoni de villa Papiriaco habere consensit. Cujus successio usque ad piissimum nostre memorie regem Philippum quasi sanctuarium Dei hereditate possedit, qui, recepta a comite Arnulfo Corbeia, amissam libertatem ecclesie recognovit, vicecomitatum reddidit et factum donum per manus Rotberti, Flandriarum consulis, necne Gusfridi, Parisiorum presulis, super altare sancti Petri imposuit. Sed donnus Bovensis Ingerrannus, noster casatus, dolens quasi paternam hereditatem minui, vicecomitatum, quem injuste habuerat, amitti, cepit in nos graviter deservire, crebris clamoribus apud regem courgere, immo, quod deterrimum fuerat, predas et incendia insistere ; cumque per hoc sentiret vinci non posse nec auferri jus quod erat ecclesie, tandem cum nostris fidelibus consilium iniit, concordiam per eos obtulit. Nos vero qui pacem querimus, paci minime restitimus sed oblatam inter nos concordiam ea conditione promulgavimus ut quicquid infra precinctum Corbeie vicecomitatui jure contigerit, commune ad medium deinceps habeat cum nostro ministro, et servus in loco sedeat, ac nusquam de omnibus oppidanis nisi Corbeie tantum et sub abbate loci communis justicia fiat. Clericos tamen et famulos servientes nostros in nostra manu retinemus ; atria quoque et officinas nostras ab ejus districtione separamus. Item, de extraneis ibidem deprehensis placuit justiciam dimidiari, unum Corbeie, alterum Bove, de omnibus justificari nisi, facta inter ministros concordia, ubi melius elegerint fiat in communi justicia. Habuerat et ille Emon seorsum in quibusdam extra positis sed ad nos pertinentibus villis vicecomitatum videlicet Verni, Vernulio, Valli, Salliaco, Cirisiaco, quem et nobis ad idem medium communicavit ; pares redditus et eandem inter nos justiciam in eo decrevit, illa tamen excepta parte que ad Emmonem et Godardum videtur pertinere.

Pertinebant enim ad eos vinee que circa monasterium sunt quod dicitur Corbeia, continentes in se .XII.cim bunaria terre et amplius, ubi colligi possunt modii .XC. et amplius. Item, pertinebant ad eos culture que circa monasterium sunt, continentes in se .LIIII. bunaria de terra arabili et amplius, ubi colligi possunt... ; prata quoque, que circa monasterium sunt, continentia in se bunaria .CLX. et amplius, ubi colligi possunt de feno .CC. quadrige et amplius ; item, Wagniacum cum appendiciis, edificiis, agris, vineis, silvis, pascuis, pratis et aliis sibi adjunctis et traversum duorum denariorum, quos debet unaqueque quadriga, usque ad feodum Effredi de Encra et usque ad feodum Lamberti de Ritbotdimonte ; item, villa que dicitur Villa supra Corbeiam cum appendiciis, edificiis, agris, vineis, silvis, pascuis, pratis et aliis sibi adjunctis usque ad feodum Effredi de Encra.

Actum Corbeie, sub die .VIII. kal. martii, anno ab incarnatione Domini .M.LXXVIIII., indictione .II., ciclo .XI., luna .XVII., imperante gloriosissimo rege Philippo, agente eodem donno abbate Fulcone feliciter, ac roboratum, his assentientibus et videntibus ex utraque parte : Effrido de Incra, Roberto fratre ejusdem Ingelranni, Lamberto de Ritbotdimonte, Gibuino justific., Tanfrido de Espanni, Iberto de Rotodio Girenvile, Herberto de Hamel, Gamelone de Albegniaco, Roberto de Rotincia Roelot, Frigidone de Moiliens, Balduino famulo abbatis, Lamberto famulo, Ivone famulo, Hugone de Berthencourt, Galtero de Folliaco, Galdrico castellano, Roberto decano ; monachi : Evrardo camerario monacho, Balduino monacho, Hervino monacho, Oberto monacho, Nicolao preposito. Ego Fulco scripsi et in nomine sancte Trinitatis subscripsi. Ꞩ. Fulco.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook