1079. — Saint-Benoît-sur-Loire.

Philippe Ier donne au monastère de Cluny le monastère de Saint-Martin-des-Champs, de Paris.

Référence : Maurice Prou et Henry D'Arbois de Jubainville (éd.), Recueil des actes de Philippe Ier (1059-1108), Paris, 1908, no15.

A. Original perdu.

B. Copie contemporaine de l'original, Bibliothèque nationale, Collection de Bourgogne, vol. 78, Cluny, pièce n° 139.

C. Copie du xiie s., dans le Liber testamentorum de Saint-Martin-des-Champs, Bibliothèque nationale, ms. lat. 10977, fol. 1, sous la rubrique : «Preceptum regis Philippi de æclesia S. Martini».

D. Copie du xiie s., dans le Cartulaire B de Cluny, chap. Hugo, ch. n° lxxi, Bibliothèque nationale, ms. lat. nouv. acq. 1498, fol. 155 v°, sous la rubrique : «Preceptum Philippi regis de sancto Martino ad Campos».

E. Copie du milieu du xiiie s., dans le Livre des privilèges de Saint-Martin-des-Champs, Bibliothèque nationale, ms. lat. nouv. acq. 1359, fol. 5 v°, sous la rubrique : «Karta de fundatione ecclesie sancti Martini».

F. Copie de la fin du xiiie s., dans le Cartulaire E de Cluny, Bibliothèque nationale, ms. lat. 5458, fol. 136 v°, ch. n° viiixxv, sous la rubrique : «Preceptum Philippi regis de sancto Martino ad Campos».

G. Copie du xiiie s., insérée dans une lettre d'Alexandre IV, donnée au Latran, le 21 janvier 1256 ; original : Bibliothèque nationale, ms. lat. 17088, pièce n° 1 (anc. fonds de Cluny, 152, n° 1), d'après A ; copie : Archives du Vatican, Registre 24, fol. 136, ann. II, c. 82. ; autre copie, de la fin du xiiie s., dans le Cartulaire E de Cluny, Bibliothèque nationale, ms. lat. 5458, fol. 137, ch. n° viiixxvi, sous la rubrique : «Littere apostolice testimoniales quod papa vidit litteras regis Francie quod Cluniacus teneat et habeat prioratum sancti Martini et sunt in registro».

G′. Copie du xiiie s., insérée dans une autre lettre d'Alexandre IV, de la même date que la précédente ; original scellé : Archives nationales, L 250, n° 60 ; autre expédition originale, indiquée par Étienne Charavay, Lettres autographes et documents historiques, n° 276, janv.-févr. 1897, n° 39768 ; copie : Archives du Vatican, Registre 24, fol. 136 v°, ann. II, c. 822.

H. Copie du xviiie s., collationnée par Porlier, conseiller maître de la Chambre des Comptes, Archives nationales, K 188, n° 12, censée d'après A (scellé).

I. Copie du xviie s., dans Galland, Preuves de l'origine des fiefs, Bibliothèque nationale, ms. fr. 16176, fol. 141, d'après C.

J. Copie de nov. 1787, par Lambert de Barive, Bibliothèque nationale, Collection Moreau, vol. 32, fol. 78, d'après D.

K. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection Moreau, vol. 32, fol. 75, d'après F.

L. Copie partielle, du xviie s., par Sirmond, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 139, p. 156, d'après F.

M. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection De Camps, vol. 9, fol. 176, d'après d.

N. Copies du xviiie s., Bibliothèque de Senlis, Collection Afforty, vol. 1, p. 589 et vol. 13, p. 431, d'après c.

a. Dom Marrier, Martiniana, fol. 18 v°, probablement d'après C.

b. Du même, Monasterii regalis S. Martini de Campis... historia, p. 19.

c. Du même, Bibliotheca Cluniacensis, col. 527, d'après F.

d. Dubois, Historia ecclesiæ Parisiensis, t. I, p. 692.

e. Félibien, Histoire de la ville de Paris, t. III, p. 51, d'après b.

f. Gallia christiana, t. VII, instrumenta, col. 38, n° xliv, d'après b.

g. Bruel, Recueil des chartes de l'abbaye de Cluny, t. IV, p. 663, n° 3539, d'après BDEF.

h. R. de Lasteyrie, Cartulaire général de Paris, t. I, p. 130, n° 102, d'après CEG′.

i. Bourel de la Roncière, Les registres d'Alexandre IV, t. I, p. 330, n° 1098, d'après G (registre du Vatican), et n° 1099, d'après G′ (registre du Vatican).

j. Publications de la Conférence des sociétés historiques du département de Seine-et-Oise. Liber testamentorum Sancti Martini de Campis, p. 1, d'après C.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. II, p. 174.


+ In nomine sanctȩ et individuȩ Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus Sancti. Noverint cuncti fideles sanctae Dei aecclesiæ quod ego, gratia Dei rex Francorum, Phylippus nomine, dono et concedo domino Deo et sanctis apostolis ejus, Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, in manu domni Hugonis abbatis et omnium abbatum qui in eodem loco futuri sunt post eum in aeternum, locum qui dicitur sancti Martini ad Campos, quem pater meus Hainricus fundavit, ut habeant et possideant in perpetuum cum omnibus apendiciis ad eundem locum pertinentibus, id est terris, vineis, sicut Engelardus abbas possedit in vita patris mei et in tempore meo, salva subjectione debita sanctȩ matris aecclesiȩ Parisiacensis. Facio autem hanc donationem pro remissione peccatorum meorum et genitoris genitricisque meȩ et omnium regum Francorum, antecessorum meorum, ut cum omni libertate et quiete, absque ulla calumpnia alicujus viventis personȩ vel potestate, prefatus locus Cluniacus possideat, ut Deus omnipotens, intervenientibus beatis apostolis suis Petro et Paulo, regnum et vitam nostram cum pace et tranquillitate disponat in presenti seculo et in futuro sempiterna gaudia concedat. Ut autem hec donatio firma et stabilis atque inconvulsa permaneat, hoc preceptum manu propria firmo et corroboro ac sigillo proprio sigillari precipio testibusque firmandum trado. Signum Phylippi regis Francorum. Si quis autem hoc donum vel preceptum calumpniare temptaverit, iram omnipotentis Dei et omnium sanctorum ejus incurrat et insuper regia potestate constrictus vendicare nequeat quod repetit usque dum a calumpnia recedat. Signum Aganonis, Heduensis episcopi. Signum comitis Rainaldi de Nivernis. Signum Roberti dapiferi. Signum Rotberti de Alliaco. Signum Gauterii de Clamiciaco. Signum Ebonis de Montecelso. Hujus rei testes sunt et confirmatores canonici ipsius loci : Goisfredus prior, Eustachius, Gislebertus, Dainbertus, Gauterius .II., Mainardus, Goisbertus, Malfredus, Bernardus, Hugo, Rotbertus, Araudus. Actum publice apud sanctum Benedictum de Floriaco, anno incarnati Verbi millesimo .LXXVIIII°., anno regni nostri .XVIIII°. Ego Gislebertus ad vicem Rotgerii cancellarii relegendo subscripsi ☧.

(Monogramma.)


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook