1067, avant le 4 juillet.
Philippe Ier confirme les donations de revenus et de terres faites par Gervais, archevêque, à l'église Saint-Denis de Reims dont ledit archevêque avait reconstruit l'édifice.
A. Original. Parchemin avec restes du sceau. Hauteur, 660 mm. ; largeur, 500 mm. Archives départementales de la Marne, fonds de l'abbaye de Saint-Denis, en dépôt à l'hôtel de ville de Reims.
B. Copie de l'an 1728, dans Hocmele, Cartæ quotquot extant abbatiæ sancti Dionisii Remensis ex autographis descriptæ, Bibliothèque Sainte-Geneviève, à Paris, ms. n° 1650, p. 3 ; autre exemplaire du même ouvrage, daté de 1732, Bibliothèque de la ville de Reims, p. 3, d'après A.
C. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection De Camps, vol. 9, fol. 310, d'après a.
a. Marlot, Metropolis Remensis historia, t. II, p. 141 ; édit. franç., Histoire de la ville, cité et université de Reims, t. III, p. 704.
b. Varin, Archives administratives de la ville de Reims, t. I, p. 220, n° xxxv, d'après a.
Indiqué : Bibliothèque nationale, ms. fr. 19662, fol. 55, revision de l'original dans une lettre de Simon Coquebert en date du 28 avril 1715, adressée à Dom Martène.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. II, p. 107.
+ In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Phylippus, divina annuente clementia Francorum rex, omnibus sanctae Dei aecclesiȩ nostrique fidelibus, tam praesentibus quam futuris. [2] Si liberales locis Deo dicatis existimus, inde res nostra privata alitur atque ditescit, publica roboratur atque florescit, vita temporalis prospere transigitur, aeterna feliciter comparatur. Iccirco cunctis [3] volumus innotescat quid ad honorem Dei sanctaeque suȩ aecclesiae rogati a Gervasio, venerabili Remorum archiepiscopo, statuere cogitemus. Remis fuit in honore sanctorum martyrum Dionisii, [4] Rustici et Eleutherii aecclesia non longe a domo archiepiscopali remota, quae, rebus plurimum locupletata, non minimo canonicorum coetui ad ea quae necessaria erant affluentissime suppetebat, [5] verum occasione comperta raptorum sacrilega manus sibi arripuit quae sanctuario illi collata erant in utilitatem servorum Dei ; unde locus rebus et congregatione viduatus ad tantam [6] redactus est penuriam ut, tecto vetustate consumpto, parietibus incuria dissipatis, in quodam ejus angulo solum altare unum vix a pluvia protegeretur. Sed, cum archiepiscopus sepe numero inde [7] transitum faceret et ruina visa sanctitatem martyrum in memoriam revocaret, non potuit esse otiosum quod tantus vir se facturum crebro proposuisset. Coepit igitur parietes gelu et ymbri exesos renovare [8] et exaltare, tecta altiora erigere et opus priori sumptuosius multo atque venustius vigilantia instanti aedificare, refectorium, dormitorium et ceteras aedes servorum Dei necessitati accommodas a funda-[9]-mentis construere, fratres idoneos quotquot poterat sub beati Augustini regula Deo militantes ibi congregare et unde victus eis et vestitus sufficeret prudentissime providere. Quibus ad votum [10], Deo opitulante, completis, nostram supplex rogat regiam majestatem ut sanctuarium istud nostrae auctoritatis scripto muniamus, ne bona quae labore non modico ei ipse adquisivit, malorum, ut quondam, violenta cupiditas [11] diripiat atque dispergat. Itaque nos ejus precibus adquiescentes, quae secuntur nostri precepti statuto ei perpetuo possidenda decernimus. Beneficium quod oblatrices tenebant quas quadragintarias vocabant, quia non [12] satis convenienter vivebant, visum est archiepiscopo ut melius ordinaretur. Dedit igitur illud isti loco, quod nos perhenniter illi habendum stabilimus atque confirmamus. Largitus est etiam liberalis presul [13] decimas omnium redituum suorum ad civitatem pertinentium, scilicet sonniatarum archiepiscopatus, census civitatis, mercati, nundinarum, theloneorum, molendinorum, avium, piscium, ursorum et ceterarum [14] venationum. Donavit quoque panis et vini decimam ad domum episcopalem pertinentis necnon et capitaliciorum et censuum ad ministerium vicedomini pertinentium ; pari denique modo villarum Culmisiaci, Novienti, [15] Calmisiaci et Curvevillȩ ; suburbiis vero quȩ circa aecclesiam praedictam sunt, eam nichilominus voluit esse donatam. Quattuor autem in locis vineta ei adquisivit [in monte] videlicet Ledulfi, Caniculȩ, [16] Camerei, in Monteferrato. Haec et si qua alia huic aecclesiae per hunc prudentem pontificem vel per alios probos viros adquisita sunt vel adquirenda [in regno] cui, auctore Deo, praesidemus, cuncta ei hujus praecepti [17] auctoritate stabilimus atque confirmamus. Ut autem hujus roborationis scriptum in aecclesiȩ defensionem perpetuis valeat temporibus, manu nostra sollempniter firmavimus atque anuli nostri sigillo roborari mandavimus.
++(Locus sigilli.) ✠