[1208, après le 23 août]. — Lillebonne (?).

Philippe Auguste fait connaître à Robert, archevêque de Rouen, et à ses suffragants les règles à suivre dans les procès relatifs au patronage des églises.

Référence : Jacques Boussard et Jacques Monicat (éd.), Recueil des actes de Philippe Auguste roi de France. Vol. 3 : Années du règne 28 à 36 (1er novembre 1206 - 31 octobre 1215), Paris, 1966, no1041.

A. Original perdu.

B. Copie du xiiie s., Registre A de Philippe Auguste, fol. 78 v°.

C. Copie du xiiie s., Registre C de Philippe Auguste, fol. 73, d'après B.

D. Copie du xiiie s., Registre E de Philippe Auguste, fol. 130, d'après C.

E. Copie du xiiie s., Registre F de Philippe Auguste, fol. 100 v°, d'après D.

F. Copie du xiiie s., Cartulaire 2 de Fécamp, Bibliothèque municipale de Rouen, ms. 1207 (ancien Y 51), fol. 15, n° 1.

G. Copie du xiiie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 18368, fol. 69 v°.

H1. Copie de la fin du xiiie s., Recueil de droit normand, Bibliothèque nationale de France, lat. 4650, fol. 139 v°, 1re col. (texte latin).

H2. Copie de la fin du xiiie s., Recueil de droit normand, Bibliothèque nationale de France, lat. 4650, fol. 60 (texte français).

I. Copie du xive s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 14690, fol. 59, dans la marge.

J. Copie du xive s., Registre B de Philippe Auguste, fol. 83, d'après B.

K. Copie du xive s., Registre D de Philippe Auguste, fol. 94 v°, d'après C.

a1. Coutume de Normandie, éd. de 1523 pour François Regnault, libraire de l'Université de Paris, fol. 152 v°.

a2. Coutume de Normandie, éd. de 1534, chap. 112, fol. 18 v°.

b. D'Achery, Spicilegium, t. VII, p. 189, d'après K.

c. Pinsson, Traité des régales, t. II, p. 720, d'après b.

d. Bessin, Concilia, t. I, p. 106, d'après a.

e. Ordonnances, t. I, p. 26, d'après J.

Ancienne version française de la Coutume de Normandie, éd. de 1534, fol. 125 v° ; Pinsson, Traité des régales, t. II, p. 721, d'après la Coutume.

Indiqué : Bréquigny, IV, 436.


Texte établi d'après B, F, G, I et a1.

Philippus Dei gratia Francorum rex amicis et fidelibus suis R. Rothomagensi archiepiscopo et universis episcopis Normannie ejus suffraganeis salutem et dilectionem. Noveritis quod super recognitionibus ecclesiarum per quatuor presbiteros et quatuor milites, presentibus archiepiscopo vel episcopo loci vel persona loco eorum per litteras patentes sufficienter transmissa, et ballivo nostro ad certum locum de communi assensu electum ad assisiam de qua inter eos convenerit, faciendis, ubi intervenerit contentio inter ecclesiasticas et laicas personas vel inter ecclesiasticas et ecclesiasticas personas, de ecclesia vacante vel non vacante, si archiepiscopus vel episcopus, lite mota, ecclesiam illam alicui contulisset, hec est voluntas nostra quod videlicet partibus ad certam diem convocatis et quatuor presbiteris ab archiepiscopo vel episcopo vel eorum assignato, sicut premissum est, et quatuor militibus a ballivo nostro ad recognitionem datis, et illis diligenter examinatis ab ipsis et aliis quos secum viderint evocandos, parti illi remaneat presentatio ecclesie in quam plures illorum octo concordabunt. Nulla autem excusatio locum habebit quin archiepiscopus vel episcopus per se veniat vel personam per litteras suas patentes, loco suo, ut dictum est, ad assisiam transmittat. Item, si tres illorum octo vel plures de visu concordabunt, similiter penes illum juris patronatus possessio remanebit. Item, si plures illorum octo qui loquuntur de auditu vel credulitate legitime super sacramenta sua dixerint quia firmiter credunt quod ille cui attribuunt patronatum illum, eum habuerit et possederit pacifice usque ad tempus illud, penes illum remaneat possessio. Preterea, volumus quod si ille qui dicitur esse patronus vel qui ad se patronatum ecclesie asserit pertinere, a die vacationis infra sex menses continuos super hoc non moverit questionem, archiepiscopus vel episcopus illam ecclesiam liberam cui voluerit conferendi habeat potestatem, quod non habebit si ille qui dicit se esse patronum contra archiepiscopum vel episcopum infra sex menses moverit questionem et si inter eos questio oriatur videlicet quod mota fuerit controversia super jure patronatus de ecclesia vacante infra sex menses prenotatos, per quatuor presbiteros et quatuor milites, sicut predictum est examinatos, veritas inquiratur. Volumus etiam quod, si fortuito casu contingat quod archiepiscopus vel episcopus patronatum clamet in ecclesia, archiepiscopus vel episcopus qui clamat et est actor non sit elector quatuor presbiterorum qui jurabunt, nec inquisitor, sed episcopus vicinus statuatur loco episcopi qui clamat, vel archiepiscopus tanquam superior, si ipse archiepiscopus non sit de querela.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook