1210, du 1er novembre au 2 avril 1211. — Melun.
Philippe Auguste vidime et confirme un accord conclu entre l'abbé Thibaut et les hommes de Saint-Maur, de la terre de Melun, leur faisant, contre rachat, remise de la taille et de deux autres coutumes, accord confirmé par son successeur, l'abbé Guy ; il confirme un accord entre l'abbé Guy et les hommes de Courceaux au sujet du rachat d'autres coutumes.
A. Original perdu.
B. Copie du xiiie s., Livre noir de Saint-Maur-des-Fossés, Archives nationales, LL 46 (ancien LL 112), fol. 153.
C. Copie partielle de 1284, Livre blanc de Saint-Maur-des-Fossés, Archives nationales, LL 48, (ancien LL 114), fol. 290 v°.
C1. Copie de l'acte de l'abbé Thibaut, à laquelle renvoie la copie de l'acte de Philippe Auguste, même ms., fol. 288 v°.
D. Copie du xviie s., exécutée pour Gaignières (copie du Livre blanc), Bibliothèque nationale, ms. lat. 5416, p. 509, d'après C.
D1. Copie de l'acte de l'abbé Thibaut, même ms., fol. 504 v°, d'après C1.
E. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, ms. fr. 16177, fol. 328 v°, d'après B.
F. Copie défectueuse du xviiie s., Archives nationales, LL 47, fol. 577, d'après B.
G. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Coll. Moreau, vol. 114, fol. 40, d'après D.
Indiqué : Bibliothèque nationale, ms. lat. 12671, fol. 202.
Texte établi d'après B, C, et C1.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quod, sicut ex autentico Guidonis abbatis et conventus Fossatensis exhibito nobis innotuit, predicti abbas et conventus concedunt et confirmant ea que subscripta sunt sicut continentur in carta Th. quondam abbatis, predecessoris dicti Guidonis, cujus carte est tenor : Notum facimus presentibus pariter et futuris causam hujusmodi inter nos et homines nostros de terra Mileduni diu agitatam fuisse. Requirebamus siquidem ab eis tallias sicut a ceteris hominibus ecclesie nostre requirimus. Illi, e contra, talliam nobis se debere negabant. Cumque hec altercatio diu inter nos verteretur, tandem amicabili utrobique ducti consilio, litem illam ad hunc finem duximus : talliam quam ab eis requirebamus omnino et in perpetuum eis dimisimus ; cupientes quoque plus eis suavi quam gravi jugo dominari, duas consuetudines de quibus nimis conquerebantur similiter eis condonavimus, videlicet ut homo qui terram suam vendere aut invadiare voluerit, salvis venditionibus, salva campiparte et salvis etiam aliis consuetudinibus nostris que prius in terra illa erant, vendere aut invadiare poterit pro uno sextario vini mediocris precii quod dabit nobis seu illi qui locum nostrum ibi tenebit, et salvo jure majoris ; similiter uxor viri defuncti vel heres ejus sextarium vini dabit et ad domum suam vel ad terram quiete redibit. Predicti vero homines nostri, pro tante dono libertatis, ad augmentum census nostri singulis annis in festo defunctorum, nobis vel ei qui locum nostrum ibi tenebit ista reddent : quicumque terram nostram tenet ad campipartem, salva campiparte, de singulis jugeribus reddet quatuor denarios ; qui vero arpennum tantum ad censum decem nummorum, addet nummos duos, et in festo reddet predicto ; tribus autem de causis prefatum censum tam quatuor nummorum quam duodecim nobis duplicabunt : pro adventu scilicet domini pape et pro tallia domini regis si in aliis abbatiis regalibus talliaverit, videlicet si abbatiam Sancti Dyonisii, si abbatiam Sancti Germani de Pratis, si abbatiam Sancti Benedicti super Ligerim talliaverit, et, quod Deus avertat, pro combuxtione ecclesie nostre ; qui vero statutum censum prenominato die non reddiderit, per legem deinceps reddere tenebitur. Ut autem hec pacis compositio oblivione deleri non possit, huic carte commendavimus et sigilli nostri impressione et testium subscriptione confirmavimus. Testes de parte nostra, Ysembardus prior Sancti Eligii, Laurentius prior, Manasses subprior, Guillelmus elemosinarius ; de parte illorum, Bartholomeus presbyter, Garinus miles, Milo frater ejus, Thomas, Stephanus, Andreas, Lambertus, Robertus major, Robertus ad Testam, Herveus et multi alii ; de Moisiniaco, Hubertus presbyter, Nathalis, Gilebertus, Matheus, Bartholomeus Turrex, Fulco et dominus David in cujus tempore factum est hoc. Notum etiam faciunt predicti Guido abbas et totus conventus Fossatensis quod, cum hospites eorum de Corcellis deberent eis singulis annis charreium ad segetes suas Fossata adducendas, videlicet quinque modios bladi et quinque sextarios, unaquaque masura scilicet dimidium modium, ab ipsis impetrarunt quod charreium illud eis imperpetuum quittaverunt, ita scilicet quod pro unoquoque sextario quod adducere debebant singulis annis in festo sancti Andree, VI denarios parisienses reddent et ab omni charreio immunes erunt. Debebant etiam ipsis et alii quidem homines hoc charreium pro arpennis, videlicet IX sextarios adducere Fossata, quos etiam similiter, ad preces predictorum hominum, in perpetuum ab omni charreio quittaverunt, ita quod ipsi, singulis annis, in festo prefato sancti Andree, apud Courcellos pro singulis sextariis VI denarios parisienses reddent. Debebant dictis monachis et iidem homines pastum in Assumptione Beate Marie, pro unaquaque masura XII denarios quos et ipsi similiter in festo sancti Andree cum alio pastu quem ipsis in eodem festo debebant, reddi statuerunt, et in eodem festo, pro unaquaque masura, ipsis duos solidos pro pastu reddent et ab illo pastu qui in Assumptione Beate Marie reddebatur immunes erunt. Qui vero ipsis predictos redditus apud Courcellos non reddiderit in dicto festo, quinque solidos pro emenda reddere tenebitur. Nos autem, hec omnia sicut superius continentur expressa, salvis exercitibus et equitationibus nostris, commendamus et approbamus et, ut perpetue stabilitatis robur obtineant, sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato presentem paginam, salvo in omnibus jure nostro, confirmamus. Actum Meleduni, anno Incarnationis dominice M° CC° X°, anno regni nostri XXX° secundo, astantibus in palatio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo. Signum Guidonis buticularii. Signum Bartholomei camerarii. Signum Drochonis constabularii.