1211, du 3 avril au 31 octobre. — Paris.
Philippe Auguste notifie la vente qu'il a fait faire en sa présence, par Geoffroy de Bruère au doyen et au chapitre de Bourges, de biens sis dans la baillie de Beaulieu et de Santranges, pour mettre fin aux différends qui existaient entre les parties, et après que les arbitres nommés sur son intervention se furent montrés incapables d'arriver à une solution.
A. Original perdu.
B. Copie, partiellement détruite en 1859, du xiiie s., Cartulaire du chapitre de Saint-Ursin de Bourges, Archives départementales du Cher, 14 G 1.
C. Copie du xiiie s., Cartulaire du chapitre de Saint-Ursin de Bourges, Bibliothèque nationale de France, nouv. acq. lat. 1274, p. 65 (fol. 33).
D. Copie de B par Louis de Raynal, Archives départementales du Cher, 2 F 49.
E. Copie prise en 1861 par Léopold Delisle, d'après la copie de Raynal (cf. D), fol. 213, Archives de l'Académie des Inscriptions, Dossiers des Chartes et diplômes.
Texte établi d'après CE.
De constitutione regis facta inter capitulum et Gaufridum de Brioria.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter atque futuri quod, cum inter dilectos nostros decanum et capitulum Bituricenses ex una parte, et G. de Brioria militem ex alia, super injuriis et dampnis que ipsis dicebatur multiplices intulisse controversia suborta fuisset, tandem post multas altercationes et dilaciones que, sicut nobis videbatur, erant utrique parti dampnose, per esguardum nostrum ita statuimus inter partes, de assensu earum, quod miles venderet eis quicquid habuerat de sessina patris sui quando receptus fuit in hominem a decano in balliva Belliloci et Centrengiarum et in boscis et grangiis de balliva eorumdem locorum, ita quod, si quid esset de feodo, decanus et capitulum illud emerent ad dictum trium arbitrorum, et ipse miles, si aliquid esset quod vendere nollet, inde remaneret homo decani Bituricensis. Convenerunt autem taliter coram nobis quod decanus capituli Bituricensis cantorem Bituricensem, et miles Gaufridum de Castello militem ad arbitros elegerunt, et Odonem de Carentonio militem superposuimus ad arbitrium proferendum ; sed cum iidem arbitri, post longas moras factas tam in anquesta quam in acordendo judicio suo, plene convenire minime potuissent, nos, ipsos cum scriptis omnibus ad presentiam nostram venire facientes, ea que ipsi dixerunt audivimus studiose et eadem scripta inspici et legi fecimus diligenter. Quibus consideratis attente, de precio rerum infra scriptarum convenientes coram arbitris et juste prout potuimus estimantes, per dictum ipsorum et nostrum ita decrevimus quod decanus et capitulum septingentas libras forcium sacricesariensium et ducentas XL libras parisiensium quas idem miles coram nobis recognovit se capitulo debere super gageriam quam habebat capitulum ab ipso milite tam in blado grangiarum de parrochiis Belliloci et Centrengiarum quam in decima vini et procuratione quam idem miles in die audienciarum decano debebat, salvo residuo feodi, darent militi supradicto, et miles, pro injuriis et dampnis illatis capitulo et pro dicta summa pecunie et procuracione decani jam dicti, ea que subscripta sunt omnino quietaret, scilicet prefatam gageriam, terciam partem ballive terre de Belloloco et de Centrengiis, usuagia nemorum et forisfacta que serviens militis capiebat in nemoribus, emendam avene, frumenti, et census et denarios anni novi, V solidos de tallia comitis Sacrocesaris, V solidos in censu capituli, V solidos credencie, espaulas porcorum, panes nupciarum, porcos occisos in vineis, manguenium, fenum de audienciis, frecengiam, agnum decime, les ramees, les groes, les troves, venda domorum, lo gras pro accensamento terre, porcos occisos in boscis, a quocumque occiderentur, sive a serviente militis, sive a forestariis, pasnagium et herbagium, medietatem furni Belliloci et feodum Stephani Roselli. Hec autem omnia et quicquid reclamare poterat in predictis et in tota balliva memorata ita vendidit miles et quitavit in presencia nostra, data fide, firmiter promittendo quod ea capitulo garentiet et defendet ad usus et consuetudines regni Francorum. Cum autem idem miles, super solucione pecunie pretaxate et super aliis que secundum dictum nostrum et arbitrorum erant ei a decano et capitulo facienda, sicut superius est expressum, recognovisset sibi fuisse satisfactum, et cum uxor et filii ejus, fide interposita, supradicta omnia concessissent, nos decano et capitulo tradidimus presentem cartam in testimonium hujus rei, de parcium assensu confectam. Nos igitur vendicionem istam et quitacionem ratas habentes, eas sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato, sicut superius expressum est, salvo jure alieno, confirmamus. Actum Parisius, anno ab Incarnatione Domini M° CC° XI°, regni vero nostri XXXII, astantibus in palacio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo. Signum Guidonis buticularii. Signum Bartholomei camerarii. Signum Droconis constabularii.