1211, du 1er novembre au 24 mars 1212. — Paris.
Philippe Auguste confirme la cession faite à titre viager à Pierre Tristan, son chambellan, par Josbert [de Sainte-Maure], doyen, et le chapitre [cathédral] de Tours de la terre de Tours-sur-Marne, et celle faite au même par Guillaume Engelard, chanoine de Tours et prévôt de Tours-sur-Marne, de la prévôté de cette terre.
A. Original perdu.
B. Copie, détruite en juin 1940, du xiiie s., cancellée, Cartulaire de la cathédrale de Tours, connu sous le titre de Liber compositionum Ecclesie Turonensis, Bibliothèque municipale de Tours, ms. 1271, fol. 4, p. 7, n° 6.
C. Copie du xixe s., Bibliothèque nationale de France, nouv. acq. lat. 1183, p. 87, d'après B.
D. Copie, détruite en juin 1940, du xixe s., par André Salmon, Cartulaire de la cathédrale de Tours, Bibliothèque municipale de Tours, ms. 1272, d'après B.
Indiqué : Mention de B et de D par Léopold Delisle, Académie des Inscriptions, Dossiers des Chartes et diplômes.
Rubrique : De pensione quam reddit P. Tristan de Turribus super Maternam.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus, Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quod dilecti et fideles nostri J[osbertus], decanus, et capitulum Turonense ad nostram petitionem tradiderunt de communi assensu dilecto cambellano nostro Petro Tristan terram suam de Turre super Maternam cum omnibus pertinentiis suis et quicquid habent in patria illa in terris et villis et pratis et boscis et vineis et rebus aliis, quamdiu idem Petrus vixerit possidendum sub annua pensione sexaginta librarum parisiensium quas ipse eis reddet singulis annis Turonis in Pascha sine contradictione, salvo jure prepositi ipsius capituli in omnibus, et quinque solidis ejusdem monete eodem termino cellerario suo reddendis. Ipse autem Petrus Tristan predicta omnia in bono statu tenebit et quod exinde alienatum est revocabit pro posse suo fideliter, et molendina reedificabit in loco ubi fuerint vel ubi ipse melius viderit expedire in feodo capituli supradicti. Nemora autem vendet idem Petrus quando voluerit, salva venditione capituli quam prout in litteris ipsorum continetur nuper fecerunt, que durat a festo sancti Johannis Baptisti (sic) instanti in annum. Hec autem se fideliter servaturum juravit Petrus memoratus. Post decessum vero ipsius, hec omnia supradicta sine alicujus reclamatione vel impedimento libere ad capitulum revertentur cum omni integritate et emendatione. Preterea Guillelmus Engelardi, canonicus Turonensis et propositus de Turre super Maternam, dicto cambellano nostro intuitu petitionis nostre preposituram suam de Turre super Maternam tradidit et concessit cum omnibus pertinentiis suis quamdiu idem Petrus vixerit, ad pensionem decem librarum parisiensium possidendam, quas videlicet decem libras Petrus dicto proposito reddet in Pascha apud Turones annuatim. Dictus siquidem Guillelmus retinuit domum majorie ejusdem prepositure et servientariarum et ecclesiarum et prebendarum et thesaurarie, quas conferre poterit ad voluntatem suam quando vacaverint. Capitulum vero memoratum dicti propositi sui factum, sicut in litteris eorum continetur, voluit et approbavit et ad dicti Petri petitionem statuit de communi assensu in capitulo suo. Et si idem prepositus prius moreretur, dictus Petrus eandem preposituram nichilo minus possideret, reddendo inde dictam pensionem illi cui decanus Beati Mauricii illam duxerit conferendam, sicut superius est annotatum, et ad hoc idem Petrus sacramento est astrictus. Et quoniam indempnitati ecclesie Turonensis que nostra est et nunc semper volumus providere, ad petitionem partium, intuiti karitatis et justicie, concessimus quod si qua partium, quod absit, vellet a suprascriptis conventionibus resilire vel contra premissa aliquid attemptare, nos illam ab ea inviolabiliter observanda per potestatem regiam compellemus et prout viderimus expedire omnia premissa faciemus, dante Domino, ab utraque parte fideliter observari. Et ut hoc firmum habeatur in posterum, sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato presentem paginam confirmamus. Actum Parisius, anno Incarnationis Domini M° CC° undecimo, regni vero nostri anno tricesimo tercio, astantibus in palatio quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo. Signum Guidonis buticularii. Signum Bartholomei camerarii. Signum Droconis constabularii.