1185, du 21 avril au 31 octobre. — Paris.
Philippe Auguste confirme un accord conclu devant lui entre Roger, évêque de Laon, et ses hommes du Laonnois, au sujet des tailles.
A. Original perdu.
B. Copie ajoutée entre 1211 et 1220 au Registre C de Philippe Auguste, fol. 60.
C. Copie de 1220, Registre E de Philippe Auguste, fol. 86, d'après B.
D. Copie de 1247, Registre F de Philippe Auguste, fol. 63, d'après C.
E. Copie du xive s., Registre D de Philippe Auguste, fol. 77, d'après B.
F. Copie par Duchesne, Bibliothèque nationale, Collection Duchesne, vol. 78, fol. 92.
a. Baluze, Miscellanea, t. VII, p. 305, d'après C.
b. Ordonnances, t. I, p. 14, note, d'après E.
c. Brussel, Traité de l'usage des fiefs, t. II, p. 764, d'après b.
d. Melleville, Histoire de la commune du Laonnois, p. 54 (texte très défectueux), d'après un document des «Archives du chapitre de Laon» qui n'a pu être retrouvé.
Texte établi d'après BFd.
Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quod Rogerus Laudunensis episcopus et homines sui de Laudunesio, post multam contentionem inter eos habitam super talliis quibus idem homines se conquerebantur ab ipso gravari, in hunc modum in nostra composuerunt presentia: quod episcopus, pro tailliis super homines illos quas tribus de causis facere poterat, videlicet pro exercitus nostri servitio, pro domino papa, pro guerra Laudunensis ecclesie manifesta, dabunt homines predicti episcopo, singulis annis, in festo Omnium Sanctorum septingentas libras Parisiensis monete, vel trecentas quinquaginta marcas puri argenti ad pondus Trecense, si monetam Parisiensem contigerit pejorari. Dabunt etiam singulis annis episcopo mille modios vini, tempore vindemiarum, pro tallia vini. Item annuatim, in festo Omnium Sanctorum, dabunt ducentas libras Laudunensis monete vicedomino et preposito: vicedomino CLX libras, preposito XL libras, quas vicedominus et prepositus cum alio feodo suo tenebunt ab episcopo ligie; et, propter hoc, ipsi in propriis personis servient episcopo in guerra, quamdiu pecunia illa durabit, in quatuor tantum militibus. Sciendum autem quod, cum, ex episcopi dono et propter predicte pacis concessionem, supradicte pecunie et vini haberemus annuatim medietatem, illam episcopo quitavimus medietatem propter feodum Fere et homagium ligium Radulfi de Cociaco quod episcopus nobis dedit. Noverint etiam universi quod consuetudines alias a predictis talliis, et justicias, et forifacta, et omnia jura que episcopus in predictis hominibus et in illa terra prius habebat, habebit episcopus in illo statu in quo ea habere consueverat, nisi quod XII scabinos constituimus, quorum judicio omnes querele que inter eos emerserint, aut quas episcopus adversus eos habebit, decidentur. Qui scabini, si in judiciis faciendis concordare non poterunt, Lauduni in curia episcopi inquirent judicium et, si illud ibi habere non poterunt, ad curiam nostram venient, illud judicium inquisituri. Omnem autem eorum questionem infra finem tertii mensis post motionem litis oportebit terminari. Et illi scabini episcopo, vicedomino et preposito fidelitatem prestabunt, et hominibus terre pecuniam et vinum, quod episcopo debent solvere annuatim, talliabunt et imponent super se homines predicti, prius quidem prestito juramento quod id legitime facient. Episcopus autem faciet hec reddi per justiciam vicedomini. Nullus hominum episcopi de Laudunesio immunis erit ab hac pecunia danda et vino quod episcopo redditur annuatim, exceptis quinque servientibus vicedomini et duobus servientibus prepositi. Nullus hominum de Laudunesio tenementa sua, que dictam pecunie et vini talliam debent, dare vel vendere vel invadiare poterit homini qui non tenetur in hanc vini et pecunie summam annuatim conferre. Episcopus Laudunensis nullum hominem suum de Laudunesio in aliquam communiam aut libertatem mittere poterit quominus in pecuniam et vinum quod episcopo debetur conferat. Nullus hominum predictorum, aut res ejus, capi poterit pro debito Laudunensis episcopi, nisi ille homo debitor fuerit aut fidejussor illius debiti. Episcopus in homines aut res eorum, quamdiu stare voluerint justicie, manum non mittet. Vicedomino autem et preposito, pro sua tallia vini, reddent homines de Laudunesio singulis annis, tempore vindemiarum, quingentos modios vini. Que omnia ut rata sint et inconcussa concedimus, salvis appellationibus ad nos faciendis, et ut perpetuam servent firmitatem, sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato communimus. Actum Parisius, anno Domini M° C° LXXX° V°, regni nostri anno VI°, astantibus in palatio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Signum Theobaldi comitis, dapiferi nostri. Signum Guidonis buticularii. Signum Mathei camerarii. Signum Radulfi constabularii.