1217, novembre. — Paris.
Philippe Auguste confirme ce qu'il avait décidé en 1207 au sujet des droits respectifs des religieux des Écharlis et de ses hommes de Vaumort sur les bois des brosses de Vaumorin, et de la jouissance par les moines des terres du domaine royal qu'ils tenaient depuis trente ans à Vaumorin. D'autre part, il donne aux moines, en échange de leur droit d'usage dans les forêts d'Othe et de Palteau, trois cents arpents de bois dans ces forêts.
A. Original perdu.
B. Copie, formules abrégées, du xiiie s., Registre C de Philippe Auguste, fol. 57.
C. Copie du xiiie s., Registre E de Philippe Auguste, fol. 148, d'après B.
D. Copie du xiiie s., Registre F de Philippe Auguste, fol. 116 v°, d'après C.
E. Copie du xive s., Registre D de Philippe Auguste, fol. 72 v°, d'après B.
a. M. Quantin, Recueil de pièces pour faire suite au Cartulaire général de l'Yonne, xiiie siècle, Auxerre, 1873p. 87, n° 194, d'après B.
b. C. Maillard, Villeneuve-sur-Yonne et son territoire des origines à 1328, Villeneuve-sur-Yonne, 1983, p. 180, n° XCVIII, d'après BCDE.
Indiqué : Analyse du xviiie s., Archives de l'Yonne, H 651, p. 131 ; R. de Maulde, Études sur la condition forestière de l'Orléanais au Moyen Âge, p. 197.
Carta monachorum de Challies et hominum de Vallemor.
Philippus Dei gratia etc. Noverint universi etc. quod cum contentio esset inter abbatem et monachos de Challies ex una parte et homines nostros de Vallemor ex altera super nemoribus que vocantur brocie de Valle Morini et clausuris et fossatis antiquis eorumdem monachorum, ita volumus et constituimus pacem inter eos reformari, quod predicti monachi habebunt quintam partem predictorum nemorum que vocantur brocie de Valle Morini, ad faciendum quicquid voluerint, ad claudendum, ad nutriendum nemus vel excolendum, liberam et quietam ab omni usuario, salvis compositionibus quas ipsi fecerunt cum fratribus Hospitalis vel cum aliis si quas ante hoc fecerunt. Predicti vero homines de Vallemor et homines de Ripparia usuarium habebunt in reliquis quatuor partibus eorumdem nemorum, ita quod illas quatuor partes nec predicti monachi nec predicti homines poterunt exartare nec vendere nec donare. Fundus autem eorumdem monachorum est. Homines autem de Vallemor et homines de Ripparia nullum usuarium habebunt intra clausa antiqua et antiqua fossata predictorum monachorum. Preterea volumus et concedimus quod ipsi monachi omnes terras cultas et incultas quas, sicut nos inquisivimus per Guillelmum de Capella et Bartholomeum Droconis et Garnerium de Prato ballivos nostros, hucusque tenuerunt pacifice per triginta annos apud Vallem Morini de domanio nostro, hiis metis : ex una parte Via alba, ex alia parte semita Sancti Angeli, ex tercia parte valle de Larriceis et valle Frioti, ex quarta parte Chansbot et lapidibus ad hoc infixis in superiori parte cujusdam marzelle, teneant de cetero pacifice, salvis consuetudinibus si quas inde debent et compositionibus si quas ante hoc fecerunt. Volumus etiam et concedimus ut ipsi monachi libere et quiete habeant, sicut bone memorie pater noster Ludovicus eisdem monachis donavit, quicquid terre et nemoris possident a fossato ville Taloen propinquiore in omnibus costis usque ad equalitates montium et in valle interjacente usque ad capellam Vallis Luserii ex una parte et usque ad nemus comitis Jovegniaci ex alia parte, que omnia ipsi monachi tenuerunt libere et quiete per triginta annos, sicut nos inquisivimus per predictos ballivos nostros. Preterea quittamus eisdem monachis contentionem quam habebamus cum eis super Biaucerre tam in bosco quam in plano quantum ad nos pertinet, ut ea ibi quiete et pacifice et libere habeant que per triginta annos hucusque tenuerunt. Que vero prenotata sunt facta fuerunt et a nobis confirmata anno dominice Incarnationis M° CC° septimo, regni vero nostri anno XX° nono. Nunc autem de novo donamus monachis predictis de Escallies, pro usuario quod habebant in forestis nostris de Otha et de Palestellis, trecentos arpennos nemoris in eisdem forestis ad unam partem tenentes ad Charungias, ex una parte des Lesegrex usque ad Vallem Sancti Quintini, libere et quiete possidendos, ita quod de trecentis illis arpennis voluntatem suam facient et illos circumclaudent si voluerint. Idemque monachi habebunt pasturas animalium et pastionem porcorum suorum in nemoribus nostris de Otha et de Palestellis, preterquam in talleicio donec habeat quatuor annos. Que omnia etc. Actum Parisius, anno Incarnationis dominice M° CC° septimo decimo, mense novembri.