1218, de mai au 31 octobre. — Gonesse.
Philippe Auguste confirme un accord conclu entre Guy, le bouteiller de Senlis, et les tanneurs de la commune de Senlis au sujet d'un moulin à tan : le bouteiller en fera construire un à Avilly auquel les tanneurs devront obligatoirement se rendre.
A. Original perdu.
B. Copie du xive s., « Cartulaire de Chantilly », Musée Condé à Chantilly, Registre 107 B 28, fol. 44 v°, avec la date erronée de 1318.
C. Copie par A. Duchesne, Histoire des Bouteillers de Senlis, Preuves, Bibliothèque nationale de France, Collection Duchesne, vol. 77, fol. 32 v°, d'après B.
D. Copie du xviie s., par A. Duchesne, Histoire des Bouteillers de Senlis, Preuves, Bibliothèque nationale de France, fr. 16798, p. 282.
E. Copie du xviie s., par A. Duchesne, Histoire des Bouteillers de Senlis, Preuves, Bibliothèque nationale de France, fr. 11466, fol. 220 v°.
F. Copie du xviiie s. par Fontanieu, Bibliothèque nationale de France, nouv. acq. franç. 7580, fol. 223, d'après un exemplaire du même ouvrage conservé dans la bibliothèque de l'abbé Decamps.
a. G. Fagniez, Documents relatifs à l'histoire de l'industrie et du commerce en France, t. I, n° 143, p. 124, d'après C et F.
Indiqué : A. Duchesne, Histoire des Bouteillers de Senlis, Bibliothèque nationale de France, Collection Duchesne, vol. 51, fol. 14 v° ; Bibliothèque nationale de France, fr. 16798, p. 40 ; Bibliothèque nationale de France, fr. 11466, fol. 29 ; éd. par L. Sandret, p. 24.
Texte établi d'après BCD.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quod cum inter dilectum et fidelem nostrum Guidonem buticularium Silvanectensem ex una parte et tannores communie Silvanectensis ex altera contentio verteretur super molendino ad tannum, tandem de consensu et communi voluntate partium amicabilis intervenit compositio coram nobis in hunc modum, videlicet quod dictus buticularius faciet de suo proprio quoddam molendinum ad tannum apud Aviliacum, ad quos tannatores manentes in civitate Silvanectensi et in suburbio civitatis ejusdem tenebuntur venire pro tannis suis conterendis successive, ita quod ad aliud molendinum non ibunt pro tanno conterendo, et de singulis modiis tanni contriti reddent domino buticulario et heredibus suis duodecim denarios si autem tannatores illi dicerent molendinum illud non posse sibi sufficere, dictus buticularius quendam probum virum eligeret et tannatores alium et nos tercium, qui per juramenta sua videbunt verum molendinum [quod] tannatoribus predictis possit sufficere. Et si ad hoc concordaverint tres dictatores vel duo eorum quod molendinum non sufficiat illis tannatoribus, buticularius faciet eis molendina que sufficient ad tannum eorum conterendum in dominio suo secundum dictum illorum trium dictatorum, ita quod dicti dictatores non poterunt molere nec conterere tannum alibi, nec ad pedem nec ad equum. Tannatores autem predicti de cetero rededere (sic) non tenebuntur dicto buticulario nec heredibus suis quindecim libras et duos solidos et dimidium censuales quos reddere solebant dicto buticulario pro molendino tannericio (sic) quod eidem remanet buticulario. Quod ut perpetue stabilitatis robur obtineat, presentem kartam sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato, ad peticionem utriusque partis, confirmavimus. Actum apud Gonessiam, anno dominice Incarnationis MCCXVIII, regni vero nostri XXXIX, astantibus in palatio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo. Signum Guidonis buticularii. Signum Bartholomei camerarii. Signum Mathei constabularii. Data vacante cancellaria.