[1219-1220.].
Mandement de Philippe Auguste adressé aux baillis de France et de Normandie au sujet de la garde du sceau des juifs, de l'intérêt des sommes prêtées par eux, des témoins dans les procès entre juifs et chrétiens et de la justice à rendre aux juifs.
A. Original perdu.
B. Copie du xiiie s., cancellée, Registre C de Philippe Auguste, fol. 145.
C. Copie du xiiie s., Registre E de Philippe Auguste, fol. 294, d'après B.
D. Copie du xiiie s., Registre F de Philippe Auguste, fol. 245, d'après C.
E, F et G. Trois copies du xviie s., Ordonnances des rois de France colligées par Jean du Tillet, Bibliothèque nationale, mss. franc. 16475, fol. 40 v°, 21192, p. 51 et 16199, fol. 56.
H. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection Dupuy, vol. 532, fol. 28, d'après un exemplaire des Ordonnances des rois de France de Jean du Tillet.
I. Copie par Peiresc, Bibliothèque municipale de Carpentras, ms. 1838, fol. 59, d'après un exemplaire de l'ouvrage de Du Tillet.
a. E. Martène, Veterum scriptorum amplissima collectio, t. I, col. 1181, d'après E ou F, avec la date de 1223.
b. Ordonnances des rois de France, t. XI, p. 315, d'après E.
Indiqué : Bibliothèque nationale, ms. franç. 21221, fol. 6 v°.
Stabilimentum judeorum de novo factum.
Universis ballivis per Franciam et Normanniam constitutis. Mandantes vobis precipimus quatinus de unaquaque villa eligatis duos legitimos homines qui per juramentum suum fideliter custodient sigillum judeorum, et in sigillo illo sigillabunt per assensum utriusque partis conventiones prestitorum que fient inter christianos et judeos a sexaginta solidis et supra, et illi jurati rescripta illarum conventionum penes se ad opus nostrum retinebunt. Hic est autem modus conventionis : videlicet quod si ad primum terminum qui ponetur in carta christianus debitum suum judeo non reddiderit, extunc post ipsum terminum elapsum christianus tenebitur reddere judeo per ebdomadam pro unaquaque libra duos denarios usque ad unum annum tantum ; si tamen christianus tamdiu noluerit debitum retinere et judeus ei noluerit dimittere, neque ultra illum annum judeus a christiano usuras exigere poterit occasione ipsius debiti, cum amplius quam per annum unum debitum ipsum currere non possit ad usuras. Volumus autem et precipimus ut ad probanda debita judeorum contra christianos vel christianorum contra judeos non admittantur in testimonium tam christiani quam judei, nisi eo modo quo statutum est ab antiquo et sicut solent circa hoc testes admitti. Vobis autem universis ac singulis precipiendo mandamus quatinus ipsis judeis, cum ab eis fueritis requisiti, debita sua per jus et absque omni dilatione in vestris balliviis reddi faciatis, ita quod exinde verbum amplius non audiamus.