1220, du 29 mars, à janvier 1221. — Compiègne.

Philippe Auguste confirme un accord conclu entre l'abbé et l'église de Saint-Lucien de Beauvais et Hugues de Juvignies, chevalier, son fils Renaud et ses autres fils ; ces derniers renoncent à leurs prétentions sur la terre de Juvignies et de Lucy, et reçoivent une terre à Feuquières.

Référence : Michel Nortier et Charles Samaran (éd.), Recueil des actes de Philippe Auguste roi de France. Vol. 4 : Années du règne 37 à 44 (1er novembre 1215 - 14 juillet 1223), Paris, 1979, no1629.

A. Original perdu, jadis scellé du grand sceau de cire verte en lacs de soie rouge et verte, selon B.

B. Copie du xviiie s., Archives nationales, K 189, 2e liasse, n° 62 (ancienne cote : n° 49), d'après A.

Indiqué : Archives nationales, P 29001, fol. 18.

Le texte de l'accord est également rapporté, de meilleure façon que dans B, dans un acte des officiaux de Milon, élu de Beauvais, de 1220, l'élu étant alors en pèlerinage en Terre sainte (Original à la Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 304, n° 9).

Ce fait amène à penser que les termes de cet accord, d'ailleurs en quelques endroits peu compréhensibles, n'ont pas été rédigés par la chancellerie royale. Bien plus, le début de l'acte du roi, à partir du mot quod, et la fin, sauf le nom de lieu apud Compendium, sont identiques à ceux de l'acte des officiaux, et on peut se demander s'ils n'ont pas été eux aussi empruntés à ce dernier.

Par ailleurs l'acte des officiaux donne à la suite de l'accord la liste des cautions de Renaud de Juvignies (voir n° 1691), ce qui permet d'affirmer que le présent acte de Philippe Auguste concerne bien la même affaire que celui de janvier 1221 et doit vraisemblablement être d'une date assez voisine.


Texte établi d'après B et l'acte des officiaux de Beauvais.

Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quod cum querele verterentur inter dilectos nostros Erardum abbatem et conventum ecclesie sancti Luciani Belvacensis ex una parte, et Hugonem de Juvegnies militem quondam majorem et Renaudum de Juvegnies filium suum et alios filios ejusdem Hugonis ex altera parte, tandem inter ipsos pax reformata est coram nobis in hunc modum quod prenominati Hugo et Renaudus et alii filii et Emelina filia cum Odelina matre eorum, in sua propria potestate constituti, et de mera voluntate recognoscentes se adversus ecclesiam predictam injuste deliquisse, poscentes veniam de commissis, omnes possessiones quas habebant in territorio dicti Juvegnies et de Luciaco et jura undecumque provenirent eis, vel ex parte Hugonis, vel ex parte Odeline uxoris, vel ex acquisito, vel ex alio quocumque modo obvenissent eisdem, in domibus, terris, vineis, hostisiis, redditibus, juribus sive ex majoria sive ex aliis quibuscumque, cesserunt et concesserunt dicte ecclesie in recompensationem dampnorum que multo majora fuerunt ab ipsis ut dictum est illata, resignantes predicta omnia super altare beati Luciani sine ulla reclamatione cum pleno jure, renunciantes omni juri et actioni in perpetuum sive dotis, sive alterius, sive statuto, sive statuendo quod posset eis valere, abjurantes etiam predicta omnia sine omni reclamatione, sine contradictione, sive per se, sive per alium, vel qualibet vexatione. Firmaverunt insuper predicti omnes cum juramento quod de cetero in tota terra dicte ecclesie vel infra leucam a terra ecclesie nichil omnino poterunt acquirere, et si de facto acquisierint, ecclesia tanquam suum occupabit, neque habitare ad manendum, nec in suo, nec in alieno, nec per maritagium, nec aliquo modo nisi tantum in terra sua juxta Pisseleu ubi poterunt facere grangiam qualem habere competit ad terram illam ubi poterunt habitare tantum per quatuor menses per annum, scilicet a festo sancti Johannis Baptiste in junio usque ad festum Omnium Sanctorum propter res suas ibi custodiendas circa autumpnum. Hiis itaque actis et juratis, dicti abbas et conventus, eisdem compatientes et consueta Ecclesie misericordia moti, de bonis ecclesie sue dederunt eis imperpetuum jure hereditario terram possidendam apud Feukieres ad viginti unum modium sementis ad mensuram Gerborredi cum dominio et justitia pleno jure salva ecclesie feodali justicia in eadem, ita etiam quod in territorio de Feukieres possunt acquirere quidquid poterunt legitime et alias ubicumque voluerint et potuerint ultra leucam a territorio ecclesie sicut modo possidet ecclesia ; quam quidem terram, videlicet viginti unius modiorum, ipsi tenebunt ab ecclesia ad hominagium lig[i]um et servitium secundum usum et consuetudinem aliorum liberorum hominum de terra ecclesie, de herede in heredem, et ibidem est Odeline de voluntate sua spontanea et jurata maritagii, dotalicii, adquisitorum et omnis juris sui recompensatio competenter assignata. Notandum autem quod auxiliatores et consiliatores dicte ecclesie et ipsorum, tam clerici quam religiosi quam laici, in hac pace continentur. De faucionibus autem, de morte hominum, vel truncationibus membrorum vel alio afollamento que facta sunt ab eis occasione hujus querele non debet se ecclesia intromittere nisi quod debet rogare de pace bona fide et facere posse suum, sine suo ponendo et illi ex adverso debent offerre rationabiles emendas pro posse suo consilio bonorum virorum quod si pax per hec provenire non poterit ut dictum est, non intromittet se ecclesia de guerris hominum quoad corpora pertinet et parentelas eorum qui non voluerint exire bona fide de guerra, ita quod propter guerram illam nullum fiat incendium vel rapina catallorum vel vastacio terrarum. Et sciendum quod si aliquis eorum vel heredum etiam eorum pacem dictam juramento firmatam infringere presumeret vel de infractura male suspectus esset, ecclesia posset eum trahere in curiam suam si voluerit pro jure faciendo et capiendo ubicumque manserit, vel, si magis voluerit, in aliam curiam ubicumque debuerit per jus, et si recognita vel probata fuerit infractura, extunc servus erit dicte ecclesie beati Luciani cum omni posteritate sua, et forbannitus et abjuratus erit iterum sicut prius. Vel si etiam ille defecerit contra quem fuerit suspicatum de jure faciendo vel prosequendo in curia dicte ecclesie vel in alia ubi propter hoc fuerit citatus vel vocatus prout debuerit, vel denuntiatio facta ad domicilium ipsius prout debuerit, vel ubi habitabat prius si aliter non poterit inveniri, defectus ipsius judicabitur si non venerit pro jure capiendo et faciendo, ac si recognitum et probatum esset de infractura ; insuper tota terra de Feukieres data Hugoni patri, Odeline matri et fratribus propter pacem revertetur ipso facto ad ecclesiam cum omni jure suo imperpetuum sine omni reclamatione ; et insuper sepedicti tenebuntur ecclesie reddere mille libras parisiensium pro dampnis sibi illatis. Nos autem ad petitionem partium presentes litteras testimoniales fieri fecimus et sigilli nostri autoritate muniri. Actum apud Compendium, anno Incarnati Verbi millesimo ducentesimo vicesimo.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook