1221, juillet. — Saint-Germain-en-Laye.
Philippe Auguste fait savoir que Raoul de Culan, au nom des héritiers de Culan dont il est l'oncle et le tuteur, lui a cédé les droits que ceux-ci avaient sur le château d'Issoudun. En contrepartie, le roi leur a donné le tiers de Châteauneuf-sur-Cher et de Mareuil-sur-Arnon, et mille livres parisis qui lui seront remboursées si les héritiers de Culan ne ratifient pas cet échange à leur majorité.
A. Original, jadis scellé sur lacs de soie. Hauteur, 342 mm. ; largeur, 328 mm. Bibliothèque nationale de France, fr. 26272 (Collection Villevieille, vol. 10), n° 715.
B. Copie, formules abrégées, du xiiie s., Registre E de Philippe Auguste, fol. 220 v°.
C. Copie du xiiie s., Registre F de Philippe Auguste, fol. 177 v°, d'après B.
D. Copie par Duchesne, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 38, fol. 40.
E. Copie partielle par Gaignières, Bibliothèque nationale, ms. lat. 17048, p. 193, d'après le cartulaire de Saint-Ursin de Bourges.
F. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 11900, fol. 133, ex thesauro chartarum regiarum.
G. Copie par Baluze, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 65, fol. 241 v°, d'après B.
a. Chaumeau, Histoire de Berry, p. 105.
b. E. Martène, Veterum scriptorum amplissima collectio, t. I, col. 1158, ex ms. Colbertino.
c. A. Pérémé, Recherches historiques et archéologiques sur la ville d'Issoudun, p. 117, note 1.
d. F. Gasparri, Études sur l'écriture de la chancellerie royale française de Louis VI à Philippe Auguste, dans Bibliothèque de l'École des chartes, 1968, p. 328, d'après A.
Indiqué : Comte de Maussabré, Généalogies berruyères. Maison de Saint-Palais, dans Mémoires de la Société des Antiquaires du Centre, 1885, p. 194 ; M. Fazy, Les Origines du Bourbonnais, p. 431, n° 603, d'après BC.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus Dei gracia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quod Radulphus de Culent, prior Vastignensis, avunculus et tutor heredum de Culent, assensu et consilio amicorum et parentum heredum de Culent, videlicet dilectorum et fidelium nostrorum Simonis Bituricensis archiepiscopi, Archembaldi domini Borboniensis, Roberti de Bomez, Odonis Trussebois, Radulphi de Pacac, Petri de Crevent, Johannis de Bornais, pro utilitate heredum de Culent, ipse scilicet prior et heredes de Culent quitaverunt et donaverunt in perpetuum nobis et heredibus nostris quicquid juris habebant in castro Exolduni et ejus pertinenciis tam feodis quam domaniis et omnibus aliis, et nos, propter hanc quitationem et donationem, ipsi priori et heredibus de Culent quitavimus et donavimus in perpetuum terciam partem Castrinovi super Karum fluvium, et terciam partem Marolii super Arnou fluvium, sicut Radulphus quondam dominus Exolduni ea tenuit et possedit, ab ipsis et eorum heredibus habenda et possidenda in perpetuum post decessum dilecte consanguinee nostre quondam uxoris prefati Radulfi quondam domini Exolduni, que fuit filia Petri quondam comitis Nivernensis consanguinei nostri. Insuper propter hanc eandem quitationem et donationem quam dicti prior et heredes de Culent nobis et heredibus nostris fecerunt, dedimus eisdem mille libras Parisiensium, de quibus mille libris nobis reddendis si forte dicti heredes de Culent, cum ad etatem adultam pervenerint, ab hac quitatione et donatione sua resilirent, isdem Radulphus de Culent, prior Vastignensis, constituit erga nos plegios et debitores dilectos et fideles nostros Archembaldum dominum Borboniensem pro trecentis libris parisiensium, Haimonem dominum Karrofii de centum libris parisiensium, Henricum dominum Soliaci de centum libris parisiensium, Guillelmum de Coldremoret de centum libris parisiensium, Stephanum de Sancto Paladio de ducentis libris parisiensium, Gualcherum de Corcellis de centum libris parisiensium, Odonem Trossebois de quinquaginta libris parisiensium, et Guillelmum de Lineriis de quinquaginta libris parisiensium. Ut autem prescripte conventiones perpetuam firmitatem obtineant, easdem sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato, salvo feodo et servitio nostro et salvo jure nostro et alieno, confirmamus. Actum apud Sanctum Germanum in Loia, anno Incarnationis dominice M° ducentesimo vicesimo primo, regni vero nostri quadragesimo secundo, astantibus in palatio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo. Signum Guidonis buticularii. Signum Bartholomei camerarii. Signum Mathei constabularii.
Data vacante (Monogramme) cancellaria.