1221, septembre. — Saint-Germain-en-Laye.

Philippe Auguste confirme la sentence arbitrale prononcée par Guérin, évêque de Senlis, pour terminer le différend qui existait entre Mathieu de Montmorency, connétable de France, et l'abbé et les moines de Saint-Denis touchant la voirie du bourg de Saint-Marcel.

Référence : Michel Nortier et Charles Samaran (éd.), Recueil des actes de Philippe Auguste roi de France. Vol. 4 : Années du règne 37 à 44 (1er novembre 1215 - 14 juillet 1223), Paris, 1979, no1733.

A. Original perdu.

B. Copie contemporaine abrégée, Archives nationales, L 850, n° 3, 2e pièce.

C. Copie du xiiie s., abrégée, Cartulaire blanc de Saint-Denis, t. I, Archives nationales, LL 1157, p. 396, 1re col.

D. Copie du xive s., abrégée, Bibliothèque nationale, ms. lat. 5415, p. 321, 1re col., d'après C.

Fac-similé : des trois premières et des deux dernières lignes de l'original : J. Mabillon, De re diplomatica, p. 431.

Indiqué : G. Lebel, Catalogue des actes de l'abbaye de Saint-Denis relatifs à la province ecclésiastique de Sens, p. 65, n° 341.


Texte établi d'après BC et le fac-similé, et complété d'après l'original de l'acte confirmé.

Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri nos karissimi et fidelis nostri Garini Silvanectensis episcopi inspexisse litteras sub hac forma :

Garinus Dei gratia Silvanectensis episcopus universis presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Noveritis quod nos suscepto arbitrio querele que erat inter dilectum nostrum Matheum dominum Montismorenciaci constabularium Francie et venerabiles viros abbatem Sancti Dyonisii et monachos super viatura burgi Sancti Marcelli de qua dictum fuit prolatum a quibusdam bonis viris et discretis exorte inter ipsos occasione calcee quam dicti monachi in eadem viatura faciebant, adherentes eidem dicto, pauca tamen adjungentes propter bonum pacis, dictum nostrum protulimus in hunc modum : gradus Guiardi usurarii et occupacio gradus remanet domino Matheo extra partem alterius ; platea in qua domus ejus fuit, pressorium, palitium et fossatum in eo puncto in quo fuerunt ante remanent ; apud Sanctum Marcellum, ministeriales cujuscumque officii ibunt et redibunt et morabuntur ad voluntatem suam sicut hactenus fecerunt, reddendo rectas consuetudines et salvo jure dominorum utriusque terre, excepto quod in terra Sancti Marcelli non erit nisi unus bolengarius et unus preco et nullus ibi erit carnifex. De pondere diximus quod in terra Sancti Marcelli non potest currere nisi pondus Beati Dyonisii. De viatura dictum est quod tota terra usque ad limina hostiorum domorum hinc et inde usque ad parietes sicut modo sunt, est Beati Dyonisii salvis avvennis domorum, ita quod non noceant hominibus ad pedem neque equitantibus neque quadrigis excepto gradu et platea supranominatis. Diximus etiam quod monachi de pariete in parietem in dicto burgo in via publica poterunt facere calceam, salvo aisiamento hospitum domini Mathei habendo ab eis absque impedimento strate publice. Dominus preterea Matheus ac ejus hospites, abbas et conventus et eorum hospites non poterunt in strata dicta edificare aut staciones aliquas facere vel locare. Hospites vero domini Mathei poterunt edificare domos suas, et edificatas reparare, ita quod frontes domorum non excedant spacium quod nunc occupant tendendo versus calceam. Hospites etiam domini Mathei poterunt habere sedes ad sedendum ante domos suas ipsis contiguas domibus habentes latitudinem pedis et dimidii ad pedem manus si voluerint propter suum aisiamentum, salva dicta viatura sicut est prenotatum. In cujus rei testimonium, presentes litteras fieri fecimus de consensu parcium, et sigilli nostri appositione muniri. Et ego Matheus dominus Montismorenciaci et Francie constabularius cum domini episcopi Silvanectensis sigillo in testimonium mei consensus eisdem litteris meum sigillum feci apponi. Actum anno ab Incarnatione Domini M° CC° vicesimo primo, mense septembri.

Nos igitur premissam compromissionem gratam et ratam habentes, super eadem compositione ut firma et stabilis perseveret nostras presentes testimoniales litteras dilectis nostris Henrico abbati et conventui Beati Dyonisii ad petitionem dilecti et fidelis nostri prefati Mathei domini Montismorenciaci Francie constabularii duximus concedendas. Actum apud Sanctum Germanum in Laya, anno Domini millesimo ducentesimo vicesimo primo, mense septembri.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook