1221, du 1er novembre, au 2 avril 1222. — Saint-Germain-en-Laye.
Philippe Auguste confirme une charte de Robert de Courtenay de 1221 précisant les droits de Guillaume de Minières, sénéchal fieffé de Conches.
A. Original perdu, jadis scellé « d'un grand scel royal en las de soye et cire vert », selon C.
B. Copie du xiiie s., Premier cartulaire d'Artois, Archives du Nord, B 1593, fol. 71, n° 188, d'après un vidimus donné par Gilbert de Leppe, abbé de Conches.
C. Copie du xve s., Cartulaire de la seigneurie de Romilly, Archives de l'Eure, II F 2943 (anc. cote II F 443), fol. 2, d'après A.
D. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Pièces originales, vol. 892, fol. 102.
E. Copie du xviiie s., Archives nationales, M 378, n° 6, d'après une copie de 1674 d'un vidimus donné en novembre 1234 par Robert de Courtenay.
Traduction française : Dr Semelaigne, Essai sur l'histoire de Conches, p. 273, n° 19, d'après B.
Indiqué : A. Gardin, Notice historique sur la ville de Conches, p. 28, note ; J. Finot, Liste des diplômes des rois carolingiens et des premiers rois capétiens conservés aux Archives du Nord, p. 27, n° XVII, d'après B.
Texte établi d'après BCD.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quod nos cartam dilecti consanguinei et fidelis nostri Roberti de Corteneio inspeximus in hec verba :
Ego Robertus de Corteneio notum facio presentibus et futuris quod Guillermus de Mineriis est senescallus feodatus de Conchis et de pertinentiis sicut antecessores sui fuerunt, et habet in senescallia sua quadraginta solidos annui redditus, videlicet decem solidos in molendinis Ferrarie, et decem solidos in prepositura de Esquequernon et decem solidos in molendinis Concharum et decem solidos in prepositura Concharum ; et quot vicibus prepositi vel molendinarii mutabuntur in dictis misteriis per augmentum, tot vicibus dictus Guillermus percipiet decem solidos in quolibet misterio (sic) per manum suam. Habet etiam dictus Guillermus ratione senescallie sue pratum de Sarences et aream ancipitris in suo areolo, et unum bigrum, et vinagium quitum per totam terram suam quam tenet de me in feodo Concharum, et centum viginti porcos quitos de pasnagio ad omnia pasnagia foreste Concharum. Et in singulis pasnagiis habet quinque solidos annui redditus recipiendos per se vel per nuntium suum, et unum aprum et unum cervum annuatim in tempore quo capi debent, et nemus in foresta Concharum ad ardendum per tota maneria sua, in feodo Concharum et etiam ad maneria sua facienda in feodo Concharum et ad molendina sua de Gregnosevilla facienda per livreiam servientium meorum. Preterea concessi et reddidi eidem Guillermo jus patronatus istarum ecclesiarum, videlicet de Bervilla, de Corlandis, de Rommilleio, de Housseia et de Sancto Albino Haiarum. Concessi etiam eidem Guillermo haiam de Rommilleio cum fundo terre ad voluntatem ipsius et heredum suorum faciendam in essartis et in aliis rebus, ita quod ad nemus revertatur, salva venatione mea exceptis cuniculis, salvo hoc quod eam non poterit elemosinare, et unam fagum capiendam annuatim in dicta foresta ad Natale. Et pro ista juris sui recognitione et concessione facta dedit michi dictus Guillermus octingentas libras turonencium. Omnia ista supradicta concessi dicto Guillermo habenda et tenenda sibi et heredibus suis de me et heredibus meis pacifice, quiete et libere cum omnibus aliis juribus et rebus quas ipse tenet et possidet et jure hereditario possidere debet de me in feodo Concharum. Quod ut ratum et stabile futuris temporibus perseveret, presens scriptum sigilli mei munimine confirmavi. Actum anno Domini M° CC° XXI°.
Quod ut perpetuam obtineat firmitatem, ad petitionem utriusque partis sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato presentem paginam, salvo jure et servicio nostro ad usus et consuetudines Normannie, confirmamus. Actum apud Sanctum Germanum in Laia, anno ab Incarnatione Domini millesimo ducentesimo vicesimo primo, regni vero nostri quadragesimo tertio, astantibus in palatio nostro quorum nomina subter annotata sunt pariter et signa. Dapifero nullo. Buticulario nullo. Signum Bartholomei camerarii. Signum Mathei constabularii. Data vacante (Monogramme) cancellaria.