1186, du 13 avril au 31 octobre.
Philippe Auguste, à la demande de Hugues, abbé de Cluny, confirme les donations faites par Guillaume, comte de Nevers, à l'église de Saint-Étienne de Nevers, et garantit l'exécution du traité conclu entre cette église et Pierre, comte de Nevers.
A. Original perdu, scellé, selon a et b, en cire verte sur lacs de soie jaune et rouge.
B. Copie par Duchesne, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 41, fol. 73 v°, d'après un cartulaire de Saint-Étienne de Nevers.
C. Copie sur papier, Archives communales de Nevers, GG 18.
D. Copie de 1674 par Dom Jean Simonin, Recueil des titres de Saint-Étienne de Nevers, Archives départementales de la Nièvre, H 58 A, p. 48, d'après A.
a. Placard imprimé, Bibliothèque nationale, Collection Duchesne, vol. 66, fol. 146, d'après A.
b. Gallia Christiana, t. XII, instrumenta, col. 345, «ex schedis D. Georgii Violes».
Texte dressé d'après Ba.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quoniam nos, intuitu divini amoris et pro salute anime nostre, ad petitionem domni Hugonis, venerabilis Cluniacensis abbatis, concedimus et presenti charta confirmamus donationes omnes et libertates quas Willelmus, comes Nivernensis, ecclesie Sancti Stephani quam in suburbio Nivernensi reedificavit, dedit et confirmavit; videlicet burgum Sancti Stephani ab omni exactione et consuetudine liberum, ita quod homines illius burgi nec comiti, nec alicui successorum suorum servire tenerentur, nisi tantum monachis Sancti Stephani. Dedit eis etiam liberum ingressum et egressum et facultatem vendendi et emendi et res suas libere distribuendi per totam terram suam sine aliquo impedimento. Concedimus etiam et confirmamus conventionem que inter prefatam ecclesiam Sancti Stephani et Petrum, comitem Nivernensem, cognatum nostrum, et Agnetem comitissam, uxorem ejus, in presentia nostra facta est; videlicet quod, cum idem Petrus comes a burgensibus prefati burgi pro quadam conventione que inter predictam ecclesiam Sancti Stephani et Guidonem, comitem Nivernensem, quondam facta est, tria millia solidorum pro tribus causis soleret exigere, scilicet pro redemptione sua, si quando caperetur, unde redimeretur, vel si quando filiam suam nuptui traderet, vel si civitatem sanctam Hierusalem adiret. Prefatus Petrus comes pro salute anime sue et pro damnis que prenominate ecclesie Sancti Stephani intulerat, ipsa tria millia solidorum, que pro redemptione captionis sue solebat exigere, remisit et omnino guerpivit, ut nunquam ab ipso vel ab aliquo successorum ejus, comitum Nivernensium, in perpetuum exigantur. Hoc fecit laudante et concedente Agnete, filia Guidonis comitis, uxore sua. De illis autem tribus millibus solidorum quos comes Nivernensis a burgensibus Sancti Stephani Nivernensis habere debet, si quando civitatem sanctam Hierusalem adierit, vel si filiam suam nuptui tradiderit, habere debent burgenses respectum solvendi usque ad quadraginta dies; nec pro hoc, sive pro aliqua alia occasione defendet eis comes aisantias suas, nec res eorum auferet, quamdiu per manum prioris sui justitiam facere voluerint. Hujus igitur conventionis a predicto Petro comite facte rogantibus eodem Petro comite, et Agnete comitissa, uxore sua, pro ipsis et successoribus eorum, nos et successores nostros, reges Francie, obligamus et fidejussores constituimus ecclesie Cluniacensi et prefate ecclesie atque burgo Sancti Stephani quod omnino libertati eorum et indemnitati prospiciemus et inviolabiliter observari faciemus, si forte comitem sive successores suos velle contraire contingeret. Que omnia ut perpetuam stabilitatem obtineant, presentem paginam sigilli nostri auctoritate ac regii nominis caractere subter annotato precepimus confirmari. Actum publice anno incarnati Verbi millesimo centesimo octogesimo sexto, regni nostri anno septimo, astantibus in palatio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Signum comitis Theobaudi, dapiferi nostri. Signum Guidonis buticularii. Signum Mathei camerarii. Signum Radulphi constabularii.
Data vacante (Monogramme) cancellaria.