1188, fin mars. — Paris.

1. In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Constitutum est a domino Philippo Francorum rege, consilio archiepiscoporum, episcoporum et baronum terre sue, quod episcopi et prelati et clerici conventualium ecclesiarum, et milites qui signum crucis assumpserunt, de debitis suis reddendis, que debebantur tam judeis quam christianis antequam crucem rex assumpsisset, respectum habebunt a proximo festo Omnium Sanctorum post diem motionis domini regis in duos annos, ita videlicet quod primo festo Omnium Sanctorum creditores habebunt tertium debiti, et sequenti festo Omnium Sanctorum alium tertium debiti, et tertio festo Omnium Sanctorum ultimum tertium debiti. Usura autem non currit super aliquem, a die qua ipse crucem assumpsit, de debitis prius contractis.

2. Si miles crucem habens qui sit heres legitimus, filius vel gener militis crucem non habentis vel alicujus vidue, et sit de manupastu patris vel matris sue, pater ejus vel mater respectum de debito suo habebit juxta factam ordinationem.

3. Si autem filius eorum vel gener crucem habens legitimus extrafamiliatus fuerit, vel etiam si miles non fuerit et crucem non habeat, pro eo respectum non habebit.

4. Debitores autem qui terras et reditus habebunt, infra quindenam proximi festi sancti Joannis Baptiste, creditoribus suis terras et reditus ex quibus creditores sua recipient debita, ad prefatos terminos, juxta formam predictam, assignabunt per dominos in quorum dominio fuerint terre debentium. Domini vero assignamenta illa contradicere non poterunt, nisi ipsi creditori de pecunia sua pacem fecerint.

5. Qui terras seu reditus non habuerint unde facere possint sufficiens assignamentum debiti sui, faciant creditoribus, per fidejussores vel per vadia, creantum suum solvendi debita ad predictos terminos; et nisi infra quindenam proximi festi sancti Joannis Baptiste, per assignamentum terre, vel per fidejussores, vel per vadia, si terram non habuerint, creantum fecerint, sicut dispositum est, non habebunt respectum qui aliis concessus est.

6. Si quis clericorum vel militum crucem habentium debet clerico vel militi crucem habenti, respectum habebit de debito illo usque ad proximum festum Omnium Sanctorum, prestita quidem bona securitate de pace inde tunc facienda.

7. Si quis illorum qui crucem assumpserunt octo diebus ante Purificationem beate Marie vel deinceps, aurum vel argentum, vel bladum, vel aliud mobile vadium alicui assignaverit, creditor super hoc dare respectum non compelletur.

8. Si quis emit ab aliquo crucem non habente fructus terre unius anni certo pretio, stabile est.

9. Si quis miles vel clericus terram suam vel reditus alicui burgensi crucem etiam habenti, vel clerico vel militi crucem non habenti, invadiaverit, vel ad annos assignaverit, debitor hoc anno fructus terre vel reditus percipiet, et creditor post impletionem annorum per quos vadium vel assignamentum tenere debebat, per annum unum pro recompensatione illius anni illud tenebit: ita tamen quod creditor medietatem bladi habebit hoc anno pro cultura, si vel terras vel vineas invadiatas excoluit.

10. Omnia mercata que facta fuerunt ab octo diebus ante Purificationem beate Marie, vel que deinceps fient, rata erunt.

11. De omnibus debitis unde datur respectus, oportebit ut debitor det eque bonam fidejussionem vel meliorem quam antea dedisset; et si de fidejussione oriretur discordia, ad consilium domini sub quo erit creditor, partietur eque bona vel melior fidejussio quam prius; et si fidejussio per dominum non emendaretur, ad consilium principis terre oportebit emendari.

12. Si quis dominorum vel principum in quorum jurisdictionibus dicti creditores vel debitores fuerint quod ordinatum est de respectu debitorum dando vel assignamentis faciendis tenere noluerit vel teneri non fecerit, et a metropolitano vel episcopo suo commonitus, id infra quadraginta dies non emendaverit, ab eodem excommunicationis sententie supponi poterit. Verumtamen, quamdiu dominus vel princeps monstrare voluerit in presentia metropolitani vel episcopi sui se super hoc creditori vel etiam debitori non deesse et paratum quod inde ordinatum est tenere, metropolitanus vel episcopus non poterit eum excommunicare.

13. Nullus crucem habentium, sive clericus, sive miles, sive alius quilibet, alicui respondebit super hoc unde tenens erat ea die qua crucem assumpsit, donec ab itinere suscepto redierit, nisi super eo tantum unde in causam tractus erat antequam crucem assumpsisset.