1190, du 25 mars à juillet. — Paris.
Philippe Auguste établit trois chapelains, dont deux à la cathédrale de Paris et le troisième à la cathédrale de Senlis, lesquels devront prier pour le repos des âmes de la défunte reine Élisabeth, du feu roi Louis VII, de ses prédécesseurs et de la sienne propre.
A. Original jadis scellé sur lacs de soie. Hauteur, 426 mm.; largeur, 388 mm. Archives nationales, K 26A, n° 16ter.
B. Copie du xiiie s., registre E de Philippe Auguste, fol. 158.
C. Copie du xiiie s., registre F de Philippe Auguste, fol. 126, d'après B.
a. Martène, Amplissima collectio, t. I, p. 968, d'après B ou C.
Indiqué : Jules Tardif, Cartons des rois, n° 705, d'après A.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus Dei gratia Francorum rex. Auctoritate sacra protestante didicimus quod orationes que in ecclesia ad Deum pro defunctis fiunt animabus fidelium subveniant et conferant suffragia. Quod nos pia intentione considerantes, certi etiam quod ille cujus solius est medicinam anime prestare post mortem intercessionibus justorum placatur, notum facimus universis presentibus pariter et futuris quod, ob remedium anime karissime uxoris nostre Elisabeth quondam regine et anime nostre et anime patris nostri pie, recordationis regis Ludovici, et animarum predecessorum nostrorum, tres sacerdotes qui singulis diebus pro defunctis, ob memoriam predicte Elisabeth regine, orationes et vota Deo offerant, constituimus, quorum duo in ecclesia Beate Marie Parisiensis erunt in qua corpus ejusdem ab amicis et fidelibus nostris Mauricio venerabili episcopo et canonicis loci illius, cum summo honore et reverentia quantacumque, prout nos decuit ibidem sepultum quiescit, et singulis diebus missam pro fidelibus Dei defunctis et nominatim pro anima ipsius uterque eorum celebrabit nisi justa necessitas intervenerit. Tercius vero erit in ecclesia Beate Marie Silvanectensis, secundum institutionem eorumdem. Sed quoniam dignus est operarius mercede sua, idcirco instituimus quod duo sacerdotes in ecclesia Parisiensi constituti singulis annis, in die festi Sancti Johannis Baptiste, viginti quinque libras Parisiensium in censu nostro qui Parisius eo die recipitur, in perpetuum habebunt, unus duodecim libras et dimidiam, alter tantumdem. Si vero census noster decresceret ita quod non sufficeret ad viginti quinque libras persolvendas die predicto, residuum vel totum, si nichil esset in censu, de prepositura nostra et de aliis redditibus nostris redderetur. Unde ballivis nostris qui censum nostrum recipiunt et prepositis nostris precipimus quatinus, sine contradictione aliqua, singulis presbiterorum vel eorum numciis (sic) die statuta redditus pretaxatos solvant, scituri pro certo quia quotcumque diebus ipsos detinuerint, tot diebus pro emendatione decem solidos sacerdotibus dabunt. Volumus etiam ne alicui aliquod beneficiorum illorum detur nisi sacerdoti vel qui in brevi sacerdos fieri possit et qui residentiam ecclesie et officium bona fide, sicut supradictum est, se celebraturum juret. Quod ut perpetue firmitatis robur obtineat, presentem paginam sigilli nostri auctoritate ac regii nominis karactere inferius annotato precepimus confirmari. Actum Parisius, anno ab incarnatione Domini M° C° nonagesimo, regni nostri anno undecimo, astantibus in palatio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Signum comitis Theobaudi, dapiferi nostri. Signum Guidonis buticularii. Signum Mathei camerarii. Signum Radulphi constabularii.
Data vacante (Monogramme) cancellaria.