1191, 13 mars. — Tiron.
Acte faux
Philippe Auguste confirme divers droits accordés par son père et son aïeul au monastère de Tiron, notamment celui d'évoquer à «la suprême cour royale» toutes les affaires qui le touchent, lui, ses dépendances ou ses membres, celui de bâtir un château d'où relèveront, au point de vue judiciaire, toutes ses dépendances et où les religieux jouiraient des droits de «haute châtellenie et de domaine baronial», enfin celui d'hériter de tous les biens à échoir à ceux qui entreraient dans l'abbaye.
A. Original perdu, scellé en cire verte, selon B.
B. Copie du xviiie s., Archives nationales, K 177, liasse IV, n° 39 bis, d'après A.
Indiqué : Bibliothèque municipale d'Orléans, ms. 489 (3943), fol. 62.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Opere pretio dignum est et summe decentie ut ea que patres pia devotione sanctissimis ecclesiis precipue que religiosis locis largiti sunt, eorum filii rata et firma tenentes adimpleant sicuti sua vellent largita a posteris impleri, a quibus etiam potuissent, sua integraliter alibi dando, omnem eis calumpniandi materiam abstulisse. Hiis et avi ac patris nostrorum, nostri nostrorumque salute moti, nos, Philippus Dei gratia rex Francorum, largitiones quasdam per dictum avum nostrum, Hludovicum dive memorie, tunc illustrem et devotum Francorum regem, dilectissimis nobis (sic) religiosis Tironensibus et eorum monasterio concessas ratas habentes, eas per hec posteris duximus notificandas. Largitus siquidem est eis in perpetuum ut quisquis in causam vel placitum monachos Tironenses vel monasterium ipsum seu ipsius capitis pertinentias vocare voluerit, non alibi quam coram magnis presidentialibus nostris Parisius, vel alibi ubi summa curia regalis residebit, eos vocare habeat vel possit invitare, nec super ipsos eorumve monasterium vel eorum juribus sive bonis inferior curia, sive regia, sive alia quecumque, ex officio, ressorto, vel ad partis instantiam cognoscere habeat vel videre. Largitus insuper est eis in perpetuum quod omnem eis forisfacientem in omni regni nostri dispersione constitutum coram ipsis presidentialibus vel aliis justiciariis, sive in criminalibus sive in civilibus, vel in alia causa personali, evocare possint. Preterea, ut ab incursibus guerrarum tueantur, concessit eis quod castrum in ipso monasterio, vel ubi maluerint alibi, edificent, in quo per appellationem, ressortum, et alii (sic) sui castelli Parisiensis et ceterarum domorum et membrorum suorum presentium et futurorum in perpetuum justitie possideant, quodque in ipso alte castellanie et dominii baronialis gaudeant juribus et preeminentiis quibuscumque. Insuper ordinavit et largitus est eis in perpetuum quod in bonis, sive mobilibus sive immobilibus, quibus ad ipsorum ordinem transeuntes, si in seculo remansissent, succederent, non [solum] tam in bonis paternalibus quam maternalibus, sed et in aliis quibuscumque parentum successoribus vel aliis adventionibus quibuscumque, per ipsius ordinis ingressum ipsa advenerint, monasterium ipsum libere succedat et absque aliqua contradictione. Premissa igitur volens ego, Philippus, firma et inconcussa remanere, has confectiones et ordinationes laudo, confirmo et approbo, volens et decernens eas, tam potestate regia quam ordinaria, viribus munitare, et pro ipsis religiosis vires obtinere. Nemo igitur ipsarum regiarum largitionum editiones infringere quomodolibet audeat in futurum; qui autem secus egerit indignatione[m] regie celsitudinis se noverit incurrisse. Unde, in supradictorum omnium robur, presentes sigilli regii auctoritate et nominis caractere jussimus communiri. Acta sunt hec in dicto monasterio, tertio idus martias, anno gratie millesimo centesimo nonagesimo, astantibus nobis in ipso monasterio comite Theobaldo, dapifero nostro, Guidone buticulario, Matheo camerario et Radulpho constabulario.
Data vacante cancellaria.
Signé Philippus en monogramme et scellé en cire verte.