1193, mai.
Philippe Auguste fait connaître et confirme les conditions du traité conclu entre Baudouin, comte de Flandre, et Pierre, comte de Nevers, conditions dont la principale est le double mariage d'un fils de Baudouin avec la fille du comte de Nevers, et du comte de Nevers avec Yolent, fille du comte de Flandre.
A. Original scellé en cire blanche sur courroie de cuir blanc. Hauteur, 317 mm.; largeur, 304 mm. Bibliothèque nationale, latin 9015, pièce 1.
B. Copie très abrégée, Bibliothèque nationale, Collection Dupuy, vol. 13, p. 29.
a. Ch. Duvivier. Actes et documents anciens concernant la Belgique, Nouvelle série, 1903, p. 164, n° 80, d'après B.
Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi quod Petrus, comes Nivernensis, karissimus consanguineus noster et fidelis, juravit Balduino, comiti Flandrensi, karissimo amico et fideli nostro, se, daturum filiam suam, cum ad annos nubiles pervenerit, Philippo, ejusdem comitis Flandrensis filio, in matrimonium et eidem Philippo, cum filia sua, comitatum Tornodorensem cum omnibus appendiciis, et terram quam A., comitissa Sancti Quintini, nomine dotalicii possidet, ubicumque eam possidet in comitatu Nivernensi vel alibi in terra comitis Petri Nivernensis, post ejusdem comitisse decessum, vel Henrico, fratri ejusdem Philippi, si forte Philippus decesserit antequam filia comitis Nivernensis ad annos nubiles pervenerit. Idem Philippus e contra juravit, et etiam pater ejus dictus comes Flandrensis, quod, hac terra contenti, in vita comitis Nivernensis residuum terre, scilicet comitatus Nivernensem et Autissiodorensem, et ea que ad hos comitatus spectant, preter comitatum Tornodorensem et dotalicium dicte comitisse Sancti Quintini, libere quandiu vixerit comes Nivernensis, ipsum possidere permittent; et id etiam a dicta filia comitis Nivernensis, cum a Philippo traducta fuerit, vel a (sic) Henrico qui eam ducet in uxorem si Philippus interim decesserit, concedi et statui facient. Juravit etiam predictus Philippus se daturum, laudante et concedente patre suo, filie comitis Nivernensis, sub nomine dotis, medietatem comitatus Namucensis, excepto Namuco et Bovines. Verum in recompensatione hujus exceptionis habebit predicta filia comitis Nivernensis, uxor Philippi, in integrum castrum illud quod sibi elegerit in eodem comitatu et medietatem tocius residui ut dictum est. Si qua etiam acquisiturus est predictus Philippus, vel quacumque causa eum contingere debent, habebit predicta filia comitis Nivernensis medietatem in dotem. Quod idem faciet dictus Henricus, laudante et concedente patre suo, Balduino comite, si morte Philippi preveniente eam duxerit in uxorem. Et comes Nivernensis debet sibi copulare in matrimonio Yolendem, filiam comitis Flandrensis, quam idem comes comiti Nivernensi se daturum juravit, et etiam quingentas libratas terre in primis, scilicet tempore contracti matrimonii inter ipsum comitem Nivernensem et dictam Yolendem, quas apud Rollers et Dunze comiti Nivernensi comes Flandrensis assignabit; et si in predictis villis dicte quingente librate terre ad integrum capi non potuerint, comes Flandrensis in villis suis contiguis supplebit. Cum vero filia comitis Nivernensis a dicto Philippo traducta fuerit, ut dictum est, iterum alias quingentas libratas terre dictus comes Flandrensis comiti Nivernensi assignabit apud Ballolium et Orchies, si interim de dotalicio Mathildis, quondam comitisse Flandrensis, dicte ville ad manum comitis Flandrensis venerint. Quod si dictus comes nominatas villas tunc non habuerit, supradictas quingentas libratas terre apud Thorhout et Harlebeccam ei assignabit, donec Ballolium et Orchies ad ipsum comitem Flandrensem venerint. Que cum exciderint de supradictis quingentis libratis terre posterioribus, ad illas se tenebit comes Nivernensis, et dicte ville, scilicet Thorhout et Harlebecca, dicto comiti Flandrensi libere remanebunt; et si supradicte ville scilicet Ballolium et Orchies per se, vel Thorhout et Harlebecca per se, ad solutionem harum quingentarum libratarum terre non suffecerint, pretaxatus comes Flandrensis ex villis suis contiguis supplebit. Si autem filiam comitis, antequam ad annos nubiles pervenerit, mori contigerit, nil amplius quam primas quingentas libratas terre comes Nivernensis habebit. Si vero cum filia comitis Nivernensis predicti ad annos nubiles pervenerit, comes Nivernensis impediret matrimonium quominus fieret inter filiam suam et Philippum, filium comitis Flandrensis, vel Henricum, fratrem ejusdem Philippi, si Philippus mortuus fuerit, comes Nivernensis dictas mille libratas terre amitteret et ad comitem Flandrensem redirent. Dat autem comes Nivernensis, nomine dotis, nominate Yolendi medietatem tocius terre sue que eum jure hereditario contingit et etiam omnium rerum quas acquisiturus est. Hec facta sunt in presentia nostra qui promisimus quod, si comes Flandrensis vel comes Nivernensis, consanguineus noster, vel Philippus, filius comitis Flandrensis, a pactionibus istis resilire voluerint, absque mittendo nostro, pactiones istas observare compelleremus illum qui a pactionibus resiliret. Predicta autem confirmamus sigilli nostri auctoritate, salvo jure nostro et salvo clamore quem Campani faciunt in terra que excidit morte Reginaldi de Disisia interveniente, vel salva pace, si pacem facerent. Actum anno Verbi incarnati M° C° nonagesimo tercio, mense maio.