1200, [juin ?]. — Lorris.

Littera Philippi regis de pace et concordia facta inter capitulum et milites Theoville super justicia marisiorum.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quod contentio que inter Hugonem, Parisiensis ecclesie decanum, et capitulum ejusdem ecclesie et homines eorum de Theovilla, ex una parte, et milites de Sancto Verano et hospites suos de Braetel erat ex altera, super usuario quod hospites sui de Braetel dicebant se habere in marisiis canonicorum que sunt super Juniam, composita est in hunc modum. Capitulum Beate Marie Parisiensis, ad preces Philippi et Baldoini, militum, hospitibus eorum de Braetel decem arpennos marisiorum inter Juniam et magnum fossatum, sub annuo censu, pro bono pacis concesserunt, ita quod unus ex predictis hospitibus investitus a preposito vel majore Theoville, in die Purificationis Beate Marie, tres denarios parisienses pro unoquoque arpenno servienti canonicorum apud Theovillam reddet. Si autem ad diem predictum non reddiderit, preposito proinde emendationem faciet. Quam si facere noluerit, preposito vel servienti Theoville jamdictos decem arpennos seisire et in manu canonicorum tenere donec eis satisfactum fuerit super censu et emendatione, licebit. Et si investitus decesserit vel aliquo alio modo mutatus fuerit, homines de Braetel alium de se ipsis preposito vel majori Theoville presentabunt qui ab altero eorumdem de predicta censiva investietur, ita tamen quod major inde investituram, sicut de aliis censivis Theoville, habebit, qui censum pro ipsis eodem die et eodem modo persolvet. Licebit autem hominibus de Braetel in decem predictis arpennis marisiorum motas trahere vel ortos facere, vel ad pascua redigere ; ita tamen quod, pro marisiorum nimia vastatione, canonici censum non perdant. Retinuerunt etiam sibi canonici omnem justitiam in decem arpennis, omnes proventus et omnem jurisdictionem ; et de censiva ista non justiciabuntur homines nisi apud Theovillam ; nec motas illorum marisiorum licebit hospitibus extra villam mittere vel vendere vel etiam commodare. Licebit etiam militibus memoratis, si herbergagia sua apud Braetel habuerint et ibidem manserint, motas in decem arpennis ad usuarium suum extrahere. Super contentione etiam piscationis in Junia, in illa parte Junie, in qua una ripa est in fundo Beate Marie vel in censiva ejus, alia ripa in fundo militum vel in censiva eorum, ita compositum est : canonici Beate Marie, quicumque presentes fuerint apud Theovillam, piscationem exercere, per se vel per alios, in Junia poterunt ex utraque parte, quibuscumque voluerint instrumentis. Prepositus autem Theoville et canonici ibidem prebendas habentes, sive presentes sive absentes, ibi piscabuntur per se vel per alios, ad opus suum tantum. Homines vero Theoville ad opus suum in neutra parte piscari poterunt. Et si a servientibus militum vel a militibus ipsis in ripa Beate Marie piscantes inventi fuerint, ipsi preposito vel servientibus Theoville significabunt, et prepositus vel servientes Theoville eos justiciabunt ; ita tamen quod de emenda nichil percipient milites. Si vero alii qui non sint de potestate Theoville in ripa Beate Marie piscantes inventi fuerint, et non sit ibi aliquis de eadem potestate Beate Marie qui eos capere possit vel velit, milites vel servientes eorum eos capere poterunt, et captos tradent servientibus Beate Marie, et inde emendam habebit prepositus. Similiter, si aliqui in ripa militum deprehensi fuerint piscantes absque mandato prepositi vel canonicorum, emendatio erit militum. Qui si ad ripam canonicorum confugerint et ibi comprehensi fuerint, tradent eos preposito vel servientibus Theoville, qui eos justitiabunt, et militibus facient habere emendam suam. Aquam vero dare vel commodare vel vendere ad piscandum nec canonicis nec preposito licebit. Quod si facerent milites, partem suam haberent quantam et canonici. Milites etiam in utraque ripa ad opus suum, per se vel per alios, ubicumque sint, piscabuntur. Eis tamen vel heredibus eorum aquam dare vel commodare vel vendere ad piscandum non licebit, sicut nec canonicis. De hominibus militum, absque licentia eorum piscantibus, eadem lex erit, que et de hominibus canonicorum determinata est. Similiter et de extraneis in ripa militum piscantibus vel de ripa canonicorum ad ripam eorum confugientibus erit. Milites autem, scilicet Ph. de Moressart, Aupes uxor ejus, et filius eorumdem Hugo, Baldoinus quoque de Sancto Verano, Aalidis uxor ejusdem, et omnes hospites de Braetel, hiis solis contenti, quitaverunt canonicis herbagium et usuarium pascuorum, motas quoque et piscationes, sive in motariis, sive in aqua mortua, sive in magno fossato, et quicquid vendicabant in marisiis canonicorum, preterquam in motariis decem arpennorum, in quibus ipsi et hospites de Braetel licite piscari poterunt. Canonici vero quitaverunt illud quod vendicabant in duobus molendinis et unam masuram, que est in ripa canonicorum juxta molendinos illos ; ita tamen quod illos molendinos ad alium locum in ripa canonicorum transferre, vel de novo alios edificare militibus vel heredibus eorumdem, absque consensu et voluntate canonicorum, non licebit. Ad noticiam etiam futurorum pervenire volunt canonici, quod servientes militum, quotiens mutabuntur et requisiti fuerint a preposito vel servientibus Theoville, de mandato militum vel heredum suorum, hanc jurisdictionem, sicut in hoc scripto continetur, pro posse suo de bona fide se observaturos canonicis jurabunt ; et hoc idem major et decanus Theoville militibus et eorum heredibus facere tenebuntur. Nos autem predictas conventiones ad petitionem utriusque partis, precipimus confirmari ita quod, si predicti milites vel heredes eorum presumpserint de hiis resilire, nos per captionem suarum rerum et ejectionem de nostra terra ipsos ad eas tenendas compellemus. Quod ut perpetuam obtineat stabilitatem, sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato presentem paginam precepimus confirmari. Actum Lorriaci, anno incarnati Verbi M° CC°, regni nostri anno vicesimo primo, astantibus in palatio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo. Signum Guidonis buticularii. Signum Mathei camerarii. Signum Droconis constabularii.

Data vacante (Monogramme) cancellaria.