[1202, fin de l'année (?)].
Philippe Auguste, conformément à une enquête et à un jugement, déclare que le vidame de Châlons n'a pas eu le droit de mettre la main sur la régale de Châlons à la mort de l'évêque Rotrou.
A. Original perdu.
B. Copie du xiiie s., Registre A de Philippe Auguste, fol. 55.
C. Copie du xive s., Registre B de Philippe Auguste, fol. 62 v°, d'après B.
D. Copie par Afforty, Collectanea Silvanectensia, t. XV, Bibliothèque municipale de Senlis, ms. 23, p. 41, d'après le vidimus de 1296 ou B lui-même.
a. L. Delisle, Catalogue des actes de Philippe-Auguste, p. 503, d'après B.
b. E. Boutaric, Actes du Parlement de Paris, t. I, p. ccxcviii, col. 2.
c. Ch.-V. Langlois, Textes relatifs à l'histoire du Parlement (fragment), p. 30, n° XVII.
Indiqué : A. Favyn, Le théâtre d'honneur et de chevalerie, t. I, p. 272.
Texte établi d'après B.
Carta de regalibus Cathalaunensibus.
Notum etc. quod, mortuo episcopo Cathalaunensi Rotroldo, vicedominus Cathalaunensis ad regalia Cathalaunensia manum extendit, dicens se habere jus in regalibus nostris. Quod cum prorsus negaremus, petiit a nobis ut faceremus per sacramenta bonorum virorum, clericorum et laicorum, de jure ipsius inquiri. Facta autem hujusmodi inquisitione, diem eidem assignavimus Parisius, super audiendo juditio de jure quod in regalibus illis dicebat se habere, et ad diem illum convocavimus sapientes homines nostros, Belvacensem, Parisiensem, Meldensem episcopos, et alios viros litteratos Lotharium Cremonensem, Ranulfum archidiaconum Bituricensem, magistrum Galfridum de Pissiaco, magistrum Nicholaum de Carnoto. Convocavimus etiam barones nostros comitem Belli Montis, comitem Pontivi, Symonem de Monte Forti, Guillelmum de Barris, Guillelmum de Garlanda, Galterum camerarium nostrum, B [artholomeum] de Roia, Ph[ilippum] de Lyviis, Nicholaum Catum, qui, facta diligenti inquisitione, librato diu consilio, judicaverunt vicedominum Cathalaunensem nichil habere juris in regalibus nostris, hiis quatuor rationibus que secuntur ; quia jus commune, quod in aliis regalibus per alias regni nostri ecclesias habemus, quibus nullus aliquid juris habet nisi nos, manifeste contra ipsum faciebat ; privilegium patris nostri bone memorie regis quondam Ludovici, quod super regalibus illis factum fuerat, similiter contra ipsum manifeste faciebat ; jus etiam scriptum, in quo dicitur quod fiscalia non prescribuntur tempora, similiter contra ipsum faciebat ; tandem testimonia illorum quos pro se induxerat nichil pro eo probabant, alia multa testimonia manifeste pro nobis et contra ipsum manifeste faciebant. Hec autem fuerunt attestationes. Dodo de Molendinis, centenarius, juratus, dixit quod decem episcopos Cathalaunenses vidit et in plurium episcoporum morte vidit quod quicumque ibi capere poterat capiebat, tam homines quam femine, pauperes et divites, magni et parvi ; nec audivit quod aliquis redderet ea que ceperat ; vicedominus per vim ibi capiebat sicut et alii ; sed, quia fortior erat, plus capiebat ; sed per juramentum suum dicit se nescire quod vicedominus in hoc aliquid juris haberet nisi vim tantum, sicut alii ; quam cito autem ex parte domini regis veniebat aliquis, ex tunc manum ibi non mittebat vicedominus nec alius ; viditque Frambertum de Aurelianis in morte Galfridi episcopi venientem ex parte regis ; post, Droconem de Riparia, et post Aleelmum marescallum, qui venit in obitu trium episcoporum ; Guidonem etiam de Garlanda vidit ex parte regis venientem in morte episcopi Bartholomei. Decanus, juratus, dixit quod nescit si vicedominus in hoc jus habeat, sed audivit quod aliquando ibi ceperat. Cantor, sexagenarius, hoc idem dixit. Balduinus, archidiaconus, hoc idem dixit, quinquagenarius. Guido Salmon, quinquagenarius, hoc idem. Hugo de Vitriaco, sexagenarius, juratus, dixit se nescire quod vice dominus in hoc jus habeat aut non, qui in episcopatu Cathalaunense octo vidit episcopos vel electos, neque vidit quod vicedominus ibi caperet, sed audivit quod ibi capiebat. Johannes de Faineriis, miles, juratus, dixit se nescire si vicedominus jus in hoc habeat, sed putat quod magis sit injuria quam jus id quod vicedominus in hoc clamat ; idem etiam Johannes in morte Guidonis episcopi ibi cepit ciphos et alias res unde suam fecit voluntatem ; Galcherus, frater vicedomini, intravit in cellarium per fenestram, et ibi cepit, sed nescit que ; Rossellus deferebat culcitram quamdam de domo episcopi, quam Ysembrunus, qui tunc erat prepositus, eidem Rossello abstulit ; sed episcopus Rotroldus fecit restitui et craantum ejus fieri ; Robertus de Grandi Prato, archidiaconus, nepos episcopi Guidonis, intravit domum et detulit, sicut audivit idem Johannes, sed nescit que ; audivit etiam quod in morte Rotroldi episcopi Petrus Mulfinus detulit que voluit. Bovo de Campo Beraudi, juratus, dixit se nescire si vicedominus in hoc jus habeat aut non, neque vidit umquam quod vicedominus ibi caperet, sed audivit quod ibi capiebat ; audivit etiam quod Rossellus ibi ceperat culcitrinum et hujusmodi, et quod Isembrunus ei abstulit.....