1202, du 1er novembre, au 5 avril 1203. — Paris.

Philippe Auguste fait savoir que le chapitre de l'Église de Paris a, sous réserve des droits d'usage de ses hommes et de ses droits de justice et autres, accensé à Gautier le jeune, fils de Gautier, chambellan du roi, et à ses héritiers, 240 arpents de bois entre Machault et Vernon, à condition de les défricher sous trois ans. Le roi s'engage, au cas où le chapitre ne pourrait tirer réparation des infractions aux conditions posées qui seraient commises par les preneurs, à saisir lesdits bois jusqu'à complète satisfaction.

Référence : Henri-François Delaborde, Charles Petit-Dutaillis, Jacques Monicat et Clovis Brunel (éd.), Recueil des actes de Philippe Auguste roi de France. Vol. 2 : Années du règne 16 à 27 (1er novembre 1194 - 31 octobre 1206), Paris, 1943, no729.

A. Original perdu.

B. Copie du xiiie s., Grand Pastoral de l'Église de Paris, Archives nationales, LL 76, p. 262.

a. B. Guérard, Cartulaire de Notre-Dame de Paris, t. II, p. 222, d'après B.

b. E. Richemond, Recherches généalogiques sur la famille des seigneurs de Nemours, t. II, p. xxii, d'après a.

c. Traduction française dans G. Brunel et É. Lalou, Sources d'histoire médiévale, Paris, 1992, p. 284-286.


In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus, Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quod Hugo Clemens, Parisiensis ecclesie decanus, et totum ejusdem ecclesie capitulum, de communi assensu capituli, dederunt Galtero juniori, filio Galteri nostri camerarii, et heredibus ejus, in perpetuum, ducentos et quadraginta arpennos sui nemoris, quod est inter Macheolum et Verno, ad perticam viginti duorum pedum, capiendos continue juxta nemus ipsius Galteri junioris, tali condicione quod, ab instanti nativitate beati Johannis Baptiste in tres annos, extirpaverit illos et ad terram arabilem traxerit ; et istius terre nichil dare poterit ipse vel ejus heredes ad hospites faciendos, nisi per assensum capituli ; et pro quolibet arpenno ejusdem terre capitulo reddet annuatim, ipse vel ejus heredes, de censu duos denarios parisienses, in crastino Omnium Sanctorum apud Verno. Si autem die predicta census ille non redderetur, secundum consuetudinem territorii de Verno capitulo emendaretur. Et pro decima, singulis annis, capitulo reddet, ipse vel ejus heredes, more campipartis, undecimam garbam, ita quod nec ipse nec ejus heredes nec eorum minister garbas suas a campo removere poterunt, donec serviens capituli decimam predictam, more campipartis, numeraverit eis. Si vero eveniret quod antequam decima more predicto numeraretur, garbe a campo removerentur, capitulo emendaretur secundum consuetudinem emendacionis de campiparte in territorio illo. Si autem submonitus nollet capitulo emendare ipse nec ejus heredes, capitulum posset saisire quod de suo super terram illam inveniret quousque capitulo esset emendatum et satisfactum secundum consuetudinem territorii de Verno. Si autem aliquo casu terra illa ad nemus rediret, nisi ipse vel ejus heredes infra tres annos post submonicionem capituli illud extirpari faceret, capitulum in suam manum terram illam quiete et sine contradiccione posset retinere. Ista autem predicto Galtero concesserunt salvis paschuis et usuariis hominum capituli, quamdiu nemus ibidem fuerit infra tres predictos annos et quamdiu terra erit vacua, et salvis justiciis ipsorum et alio jure suo sicut de censiva. Nos vero, si dictus Galterus aut ejus heredes de hiis convencionibus exierint, et capitulum vel voluerit vel non poterit illud per se emendare, cum a canonicis requisiti fuerimus, tamdiu terram predictam in manu nostra teneremus quousque convenciones prescripte predicto capitulo observarentur. Quod ut perpetuum robur obtineat, sigilli nostri auctoritate et regii nominis caractere inferius annotato presentem paginam precepimus confirmari. Actum Parisius, anno incarnati Verbi M° CC° secundo, regni nostri anno XX° IIII°, astantibus in palacio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo. Signum Guidonis buticularii. Signum Mathei camerarii. Signum Droconis constabularii. Data vacante cancellaria.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook