1202, du 1er novembre, au 5 avril 1203. — Paris.
Philippe Auguste, à la prière de sa nièce Marie, comtesse de Flandre, représentant son mari Baudouin IX alors croisé, et à celle de l'église Saint-Pierre de Lille, renouvelle et confirme les actes authentiques de Baudouin V et du roi Philippe Ier concernant la dotation du collège de chanoines établi dans cette église.
A. Original scellé en cire verte sur lacs de soie rouge. Hauteur 443 mm. ; largeur, 461 mm. Archives départementales du Nord, 10 G 7, n° 81.
B. Copie du xiiie s., Cartulaire Decanus de Saint-Pierre, Bibliothèque municipale de Lille, ms. 658, fol. 25.
C. Copie du xive s., Liber catenatus de Saint-Pierre, Bibliothèque municipale de Lille, ms. 657, n° 56.
D. Copie du xive s., Premier cartulaire de Flandre, Archives du Nord, B 1561, pièce 474.
E. Copie du xive s., Deuxième cartulaire de Flandre, Archives du Nord, B 1562, pièce 2.
F. Copie du xive s., Livre Roisin, Archives communales de Lille, AA 209 (ancien AAA), p. 387 et 388.
a. A. Lemire, Opera diplomatica, t. III, p. 674.
b. Roisin. Franchises, lois et coutumes de la ville de Lille, édition E.-B.-J. Brun Lavainne, p. 229, d'après F.
c. E. Hautcœur, Cartulaire de l'église collégiale de Saint-Pierre de Lille, t. I, p. 69, d'après A.
Indiqué : J. Finot. Liste des diplômes des rois carolingiens et des premiers rois capétiens conservés aux Archives du Nord, p. 26, n° XIV.
☩ In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quod, sicut ex autentico illustris viri Baudoini, Flandrensium comitis marchionis, et procuratoris et bajuli Philippi quondam Francorum regis, sigillo ejusdem Philippi Francorum regis sollempniter confirmato, cognovimus, idem Baldoinus assensu et consilio conjugis sue Adele et filii eorum Baldoini, basilicam in honore sancti Petri, apostolorum principis, a fundamento construens, congregationem canonicorum in eadem Dei clementiam pro anima sua et antecessorum suorum uxorisque sue ac filiorum suorum et omnium Dei fidelium die noctuque exorare instituit, eisque ad usus necessarios de rebus possessionis sue tradidit que inferius continentur, libera videlicet omnimodo et ab omni dominatione seu potestate cujusquam absoluta, excepta ejus quidem quem prepositus et canonici ejusdem ecclesie in loco a progenitoribus Isla nominato fundate communi elegerunt voluntate, qui et ipse quoque tamdiu et non ulterius eorum rebus presit quamdiu eis placuerit. In territorio Illensi, in villa que dicitur Ulma, octo mansos terre. In villa Wellenguelhem, tres mansos et sex bonaria. In Wauscemi, tres mansos et quatuor bonaria. In Lechim, tres mansos et quatuor bonaria. In Scelmes duos mansos et septem bonaria. In Anethires, juxta Petre, unum mansum. In Marcham sexdecim bonaria et tres partes unius bonarii. Juxta fluvium Marcham septem mansos et octo bonaria et tres partes unius bonarii. In Formestraus quatuordecim bonara. In Dolesmons quindecim mansos. In loco qui dicitur Fins, duos mansos et decem bonaria. In Marlera, unum mansum. Haluin, quatuor mansos et sex bonaria. Apud Fleis, unum mansum. Apud Fins, in honore sancti Mauricii altare, ea tamen ab episcopo Baldoino conditione concessum ut ibi duabus personis canonicorum electione concessis atque positis, cum secunda a vita discesserit, non amplius decem ipsi episcopo vel successoribus ejus solidi persolvantur, pro restitutione scilicet duarum personarum, et sic res inter eos omni tempore procedat. Apud Wasemias, bodium ecclesie. Apud Ausnapiam, item bodium ecclesie. Apud Bauseidam, decimam unam. In suburbio ejusdem castri, id est Illensis, unicuique canonicorum curtile unum. Infra castrum autem totam terram que adjacet ecclesie, officinis et domibus clericorum aptam, cujus terminus est via veniens a septentrionali porta usque ad metam atrii versus meridiem, ab orientali vero parte murus aque contiguus pertingens per circuitum usque ad prefatam portam. In territorio Cultracensi, apud Musqueron, quinque mansos. Apud Guodolinguhem, bodium ecclesie et unum mansum terre. Apud Isemguehem, sex mansos et sex bonaria. In territorio Sancti Audomari, apud Flenecham, decimam unam. In territorio Furnensi, in villa Elverdengues decimam unam. Flambertengues, decimam similiter unam. In territorio Iprensi, in villa Quemble, quinque mansos terre. Apud villam Marcham, quinque mansos et tres partes unius bonarii. In territorio Brugensi, in villa Roslers medietatem bodii ecclesie et duas partes decime culturarum prefati comitis. In parrochia ville que dicitur Esnes, in loco ovium Bircla nomine, tres bercarias et quarte tertiam partem, et insuper viginti oves cum terra eis competenti. In moneta Illensi, ebdomadariis missam pro defunctorum salute omni die celebrantibus quatuordecim denarios, octo presbitero, quatuor diacono, duos subdiacono, cantori quoque de eadem moneta viginti solidos, medietatem horum in dedicatione ecclesie ipsius, reliquum vero in Purificatione sancte Marie. In prefato loco, id est Bircla, duas partes unius bercariae. Bodium de Everlinguhem post obitum Reneri. Preterea, ejusdem loci preposito inferius nominanda constituit. Apud Huvesc, quatuor mansos. Apud Inchebescae, duos mansos. Apud Baerol et Sart et Crois, tres mansos. In territorio Iprensi, apud Huidegas, quinque mansos. In Lotarii regno, juxta Aquas Grani, in loco qui dicitur Vaus, septem mansos. In prefata villa, scilicet Mosqueron, duos mansos ecclesie in dotalitio. In parrochia Alfrenquehem unam bercariam. In foro Illensi, altare sancti Stephani cum bodio tam nove quam veteris terre ; in suburbio ejus, curtile unum et molendinum unum cum curtili. Quin etiam uxor ejus, elemosinarum et remunerationis a Domino cum eo particeps esse cupiens, et illius Dominici verbi reminiscens : « Hospes fui et suscepistis me ; esurivi et dedistis manducare », contulit supradicte ecclesie villam in Atrabatensi pago sitam nomine Asles, ad hospitium et refectionem pauperum, ea tamen ratione ut canonici exinde singulis annis quadraginta solidos habeant in ipsius dedicatione. Dedit quoque preterea bodium ecclesie de Dulesmons thesaurario, ut ex eo unoquoque anno duodecim solidos canonici recipiant in die sollempni apostolorum Petri et Pauli, quia eodem die celebrabunt anniversarii diem patris ejus Roberti, Francorum quidem regis, et pauperes panem unius modii varii annone et duas quaseorum pensas. Sed et altare sancti Petri in cripta ex eo omni tempore seculi per noctium tempora indeficiens luminare habeat. Si quis autem his in aliquo contraire aut contradicere voluerit, centum libras auri persolvat et bannum regis et quod temptavit irritum fiat. Quod ut perpetuam teneat stabilitatem, nos ad petitionem karissimi neptis nostre et fidelis Marie, comitisse Flandrie et Hainonie, que erat in loco comitis Baldoini, mariti sui, et cui idem comes plenam omnium contulerat potestatem dum idem Baldoinus Ierosolimam peregre proficisceretur, et ad petitionem etiam ejusdem ecclesie renovantes autenticum prefati Baldoini, Flandrensium comitis marchionis et autenticum ejusdem Philippi, regis Francorum, antecessoris nostri, ipsius sigillo sollempniter confirmatum, sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato presentem paginam precepimus confirmari. Actum Parisius, anno incarnati Verbi millesimo ducentesimo secundo, regni nostri anno vicesimo quarto, astantibus in palatio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo. Signum Guidonis buticularii. Signum Mathei camerarii. Signum Droconis constabularii.
Data vacante (Monogramme) cancellaria.