1205, du 1er novembre, au 1er avril 1206. — Compiègne.
Philippe Auguste confirme un accord conclu entre Guibert, abbé de Saint-Martin de Laon, et Roger, sire de Rozoy, au sujet d'une ville neuve à construire sur le territoire de Seraincourt et de Reineville, appartenant à l'abbaye.
A. Original très abîmé par l'humidité, jadis scellé d'un sceau de cire verte sur lacs de soie rouge et verte selon B. Hauteur 475 mm., largeur 415 mm. Archives départementales de l'Aisne, H 956, pièce 3.
B. Copie par Dom Grenier, Bibliothèque nationale de France, Collection Moreau, vol. 107, fol. 198, d'après A.
C. Copie de 1733, Cartulaire de l'abbaye de Saint-Martin de Laon, t. II, Archives départementales de l'Aisne, H 872, fol. 173.
a. Traduction française dans G.-A. Martin, Essai historique sur Rozoy-sur-Serre, t. I, 1863, p. 300.
Texte établi d'après A et C.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Philippus Dei gratia Francorum rex omnibus in perpetuum. Noverint universi tam presentes quam futuri, quod Wibertus, abbas, et conventus ecclesie Sancti Martini Laudunensis convenerunt cum Rogero, domino de Roseto, de villa construenda in territorio ipsius ecclesie, in territorio videlicet Segnicurtis et Rariville, ad usus et consuetudines civitatis Laudunensis gubernanda. Talis itaque inter eos pactio est celebrata, quod tota villa et omnia que ad illam pertinent, in terragiis scilicet, venditionibus, foragiis, forefactis, banno, justicia, furno et molendino, bannalibus et omnibus commodis, que de villa et eisdem provenient territoriis, ipsis erunt communia et per majorem qui communis erit, et ministeriales alios utrique parti fide et juramento astrictos, inter eos per medium dividentur, nec partem suam prefatus Rogerus poterit asportare donec fratribus jamdicte ecclesie de sua fuerit satisfactum. Attamen, abbas et fratres ejusdem ecclesie domum de Segnicurte, sicut modo sita est, cum terris suis quas modo excolit citra haiam versus curiam Segnicurtis, ab omni exactione et servili consuetudine liberam et quietam, medietatem pratorum Rariville decimas totius territorii et ville cum omnibus ad altare pertinentibus, haiam territorio curie Segnicurtis contiguam, custodiam, bannum et forefactum haie sibi preter partem de jamdicti Rogeri retinent voluntate. Haia autem habebit viginti virgas in latitudine, in longitudine vero quantum terra Segnicurtis modo culta extenditur, a nemore de Chalmontana usque ad nemus de Walepia, et de ea jam dicti fratres suam per omnia facient voluntatem, hoc excepto quod non poterunt extirpare eam, et in ea prefatus Rogerus nichil aliud habebit, quam si forte quod in fratrum remanet arbitrio aliquo tempore eam vendiderint, ipse Rogerus unam medietatem habebit in vendicionis precio et ipsi sibi aliam retinebunt. Trecensus autem septem modiorum frumenti ad mensuram castri Porciensis qui pro Segnicurte et etiam trecensus quinque modiorum et decem galetorum frumenti ad mensuram Roseti qui pro Rarivilla debentur annuatim de communi terragio solventur, et tamdiu fratres totum terragium in manu sua detinebunt donec trecensus totius cum pena et sumptibus vecture ex integro persolvatur. Majores, scabinos et ministeriales alios communiter ponent ac deponent. Nec abbas sine Rogero, nec Rogerus sine abbate ponendi aliquem aut deponendi habebit potestatem. Quidquid prefatus Rogerus in eadem villa et in eisdem territoriis habebit de nobis in feodo tenebit, nec ullo modo poterit in manu domini qui Rosetum tenebit alienare, nec alii ad tempus concedere, nec feodum dividere aut minuere, nisi prefate ecclesie voluerit aliquid conferre ; nichil ibi poterit acquirere sine ipsis, nec ipsi sine eo, nisi eis conferatur sub titulo elemosine que si de terra fuerit infra annum et diem vendetur, si emptor apparuerit qui secundum estimationem valoris emere voluerit ; et eis solum elemosine precium remanebit. Grangiam pro terragio reponendo de communi factam ibidem communiter habebunt et molendinum de communi factum et in molendino sine multura molere poterunt fratres in curia Segnicurtis manentes. Nullum in villa gistum prefatus Rogerus accipere aut propriam habere poterit mansionem, nec in villa sine abbate aut aliquo fratre domus ex parte ipsius placitare, nec ipsi sine eo, nisi sit pro haia quam in sua retinent proprietate, nec extra villam aliquem de villa in causam aut placitum trahere, nisi aliquid extra territorium commiserit, pro quo debeat alibi judicari ; nec homines illius ville ad tornamentum ibunt. Ad equitationem quoque aut guerram, nisi ipso die ad suum commode redire possint hospitium, non ducentur, nisi forte sit pro defensione terre Roseti evidenti ac manifesta causa incumbente. Unusquisque mansionarius pro domo et mansura sua unum sextarium frumenti et unum sextarium avene ad mensuram de Roseto in festo Sancti Remigii, et in festo Omnium Sanctorum duodecim denarios parisiensis monete, et in festo sancti Martini duos denarios parisiensis monete, crastino Nativitatis Domini duos capones, singulis annis, jam dicte ecclesie et prefato Rogero persolvet, et his solutis, liber erit ab omni tallia et exactione, nisi contingat eum forisfacere. Homines nostri do[manii] sive de villis nostris domaniis in jam dicta villa non retinebuntur. Nulli, nisi in villa manserit, in territorio ville terras habere licebit nec aliquis de fundo territorii, nisi ecclesie Sancti Martini, legatum facere poterit. Ad augmentum etiam predicte ville jam dictus Rogerus omnes aisentias terre sue, sicut eas ceteri sui homines vel burgenses habent, omnibus hominibus predicte ville libere et quiete cessit habendas. Hec omnia dictus Rogerus cum Ahelide, uxore sua, in ecclesia Sancti Martini Laudunensis se fideliter observaturum in Sancta juravit, quod et facturi sunt ad submonitionem abbatis et fratrum omnes rei hujus heredes futuri domini videlicet de Roseto. Si vero predictus Rogerus in his que ad dictam villam pertinent et homines ipsius ville et res jam dicte ecclesie forisfecerit et contra conventiones quas inter se habent, sicut in ipsorum autenticis continetur, venire presumpserit, si ad ammonitionem abbatis et fratrum Sancti Martini infra quadraginta dies id non emendaverit, quidquid in eodem territorio et in jam dicta villa habebit licite saisiemus et in manu nostra tenebimus donec injuriam passis fuerit congrue satisfactum. Nos igitur hec omnia supradicta sicut in ipsius abbatis et ecclesie Sancti Martini autentico, necnon et in ipsius Rogeri autentico continetur expressum, ad petitionem ipsorum, quantum ad nos attinet, approbamus, et ut perpetuum robur optineat sigilli nostri auctoritate [et regii nominis] karactere inferius annotato presentem paginam, salvo jure nostro, confirmamus. Actum apud Compendium, anno ab incarnatione Domini M° ducentesimo quinto, regni vero nostri [vicesimo] septimo, astantibus in palatio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo. Signum Guidonis buticularii. Signum Mathei camerarii. Signum Droconis constabularii. Data vacante (Monogramme) cancellaria.