[Avant Pâques 1206 ?].

Propositions qu'un envoyé du roi est chargé de faire à Raoul d'Exoudun, comte d'Eu. Ne pouvant s'occuper lui-même de sauvegarder sa terre lointaine du Poitou, Philippe Auguste offre à Raoul de la lui confier pour cinq ans, à partir de Pâques prochain. Il l'aiderait pour la guerre à soutenir. En gage de fidélité, Raoul livrerait au roi sa terre et ses forteresses de Normandie.

Référence : Henri-François Delaborde, Charles Petit-Dutaillis, Jacques Monicat et Clovis Brunel (éd.), Recueil des actes de Philippe Auguste roi de France. Vol. 2 : Années du règne 16 à 27 (1er novembre 1194 - 31 octobre 1206), Paris, 1943, no926.

A. Original perdu.

B. Copie du xiiie s., Registre A de Philippe Auguste, fol. 96.

C. Copie du xive s., Registre B de Philippe Auguste, fol. 98 v°, d'après B.

a. L. Delisle, Cartulaire normand, p. 290, n° 1082, d'après C.

b. L. Delisle, Catalogue des actes de Philippe-Auguste, p. 510, d'après C.


Texte établi d'après B.

Hec dicentur comiti Augi. Rex mittit me ad vos propterea quod ipse scit quod vos estis unus de potentioribus baronibus Pictavie, et qui melius sciretis et possetis procurare negocia sua in terra Pictavie. Mandat itaque vobis quod ipse vellet quod vos haberetis hanc conventionem cum eo : rex tradet vobis totum domanium suum quod habet in Pictavia ab instanti Pascha in quinque annos, et preterea pro guerra manutenenda vobis dabit singulis annis interim IIIIm. libras parisiensium, et C milites et M servientes pedites vobis teneret per tres menses pro guerreando, tali modo quod vos tradetis ei terram vestram et fortericias vestras Normannie, pro habenda securitate quod vos interim legitime serviretis ei, et hominibus vestris preciperetis ut ei facerent fidelitatem quod ei legitime servirent usque ad predictum terminum. Redditus vero qui exirent de terra vestra et valorem terre bene vellet rex quod vos haberetis per manum ejus, secundum quod esset appreciata, et secundum quod in ea caperet, nisi minus in ea caperet, nec in ea amplius capere posset. Si vero de vobis infra predictum terminum aliquid humanitus accideret, rex redderet terram vestram uxori vestre et infantibus vestris ad usus et consuetudines Normannie. Et si vos hanc conventionem vultis habere cum eo, ipse id libenter faciet, et si eam nolueritis habere cum eo, ipse eam habebit et faciet cum alio. Sed prius exinde vobiscum loqui volebat. Terra enim Pictavie adeo remota est ei et longinqua quod ipse non potest ire vel mittere ad eam sicut expediret terre.