855, 28 septembre. — 863, 24 janvier.

Charles, roi, à la requête de l'archevêque Remy, restitue à l'église de Lyon la «villa» de Courtenay.

Référence : Maurice Prou et René Poupardin (éd.), Recueil des actes des rois de Provence (855-928) : Charles de Provence, Boson, Louis l'Aveugle, Paris, 1920, no10.

A. Original perdu.

B. Copie du xviie s., faite pour Louvet, Bibliothèque nationale, ms. lat. 17197, fol. 174 v°, sous le titre: «Praeceptum de Cortennaco villa», probablement d'après un cartulaire.

a. A. Dopsch, Unedirte Karolinger Diplome, dans Mittheilungen des Instituts für oesterreich. Geschichtsforschung, t. XVI (1895), p. 214, n° 7, d'après B.

Indiqué : Böhmer-Mühlbacher, Regesta imperii, n° 1336.

Nous ne pouvons assigner à ce diplôme d'autre date que les dates extrêmes du règne de Charles. La restitution de Courtenay, qui en fait l'objet, est également mentionnée dans un précepte, sans date, de Lothaire II pour l'église de Lyon (Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 409, n° ix; Böhmer-Mühlbacher, Regesta imperii, n° 1301 [anc. 1266]), qui contient le passage suivant: «… ut pro amore pii genitoris nostri ac genitricis nostrae seu et nostro atque fratris nostri Karoli, villas quas idem germanus noster, Turnonem videlicet et Curtenacum, sancto Stephano protomartyri in ecclesia Lugdunensi per suae auctoritatis praeceptum restituit, sub praecepti nostri firmissima roboratione reconsignaremus et eidem ecclesiae perpetuo manere concederemus.»


In nomine Domini nostri Iesu Christi, Dei aeterni. Karolus, divina ordinante providentia rex, piissimi quondam Hlotarii augusti et incliti filius. Decet regalem celsitudinem tanto libentius fidelium suorum precibus annuere quanto eos prospexerit in suis obsequiis ferventiores atque suis utilitatibus devotiores. Quamobrem notum sit omnibus fidelibus sanctae Dei ecclesiae et nostris, praesentibus scilicet et futuris, quod Remigius, venerabilis archiepiscopus, nostram humiliter postulavit clementiam quatenus, ob mercedis futurae remunerationem et etiam temporalis regni stabilitatem, res quasdam ab ecclesia sibi commissa per insolentiam substractas nostra benignitate restitueremus ac restitutionem nostro praecepto roboraremus. Cujus precibus utpote rationabilibus et nostro statui utilibus assensum praebentes, hos apices nostrae sublimitatis fieri decrevimus, per quos statuentes reddimus et confirmamus sanctae ecclesiae Lugdunensi Curtenacum villam, cum ecclesiis ibi constitutis et omnibus sub integritate apenditiis suis, cum mancipiis utriusque sexus, campis, vineis, pratis, silvis, pascuis, aquis aquarumve decursibus, exitibus et regressibus, quaesitis et inexquisitis et omnibus adjacentiis, ad habendum, tenendum, possidendum, commutandum, ac quidquid voluerint rectores ipsius ecclesiae, secundum canonicam auctoritatem, libera in omnibus et per omnia potestate faciendum. Ut constitutio in posterum firmior habeatur, manu propria subscripsimus et annuli nostri impressione signari decrevimus.